[…] Το μυαλό μου ταξίδευε στους ανθρώπους που πριν λίγο καιρό δεν είχα ακούσει καν για την ύπαρξή τους, το πέρασμά τους από τη ζωή. Όλα πια είχαν αλλάξει. Οι ζωές τους μου είχαν φανερωθεί διάφανες και τρισδιάστατες. Είχα ακολουθήσει τα βήματά τους. Είχα ζήσει στον απόηχό τους.
Ποτέ στο μέλλον δεν θα ήμουν η ίδια. Όπου κι αν βρισκόμουν, οι μορφές εκείνες θα περνούσαν σαν ίσκιοι από μπροστά μου.
Μνήμες άγιες. Πλεγμένες περίτεχνα με στέρεη κλωστή, έτοιμες να ξεδιπλωθούν όπως η μακριά, αψεγάδιαστη δαντέλα της Αννέζας. […]
[…] Ξέρεις τι θα πει να αποχαιρετάς την Κρήτη; Να βρέχεις το χώμα της με τα δάκρυά σου; Να προσπαθείς να κρατήσεις βαθιά στην ψυχή σου τη θωριά των βουνών της και την απεραντοσύνη της θάλασσάς της; Να αφήνεις τους ανθρώπους που αγάπησες και να σε κυριεύει η ορφάνια;
Η θλίψη που ένιωθα δεν ήταν συνηθισμένη. Πονούσε κάθε μου κύτταρο. Ο καυτός ήλιος που φώτιζε τον Κάμπο και τον έκανε να αντανακλά όλα τα χρώματα, δεν είχε τη δύναμη να με ζεστάνει. Πώς θα έλεγα το τελευταίο αντίο; Έριξα μια ματιά γύρω μου. Τα τρία σπίτια, του Πάντου, της Αννέζας και της Γιάννας, στέκονταν το ένα δίπλα στο άλλο, λουσμένα στο φως. Πόσο αλλιώτικα, πόσο ψυχρά και ξένα μου είχαν φανεί τη μέρα που τα πρωτοαντίκρισα! Τώρα μου έγνεφαν φιλικά, θυμίζοντάς μου ιστορίες απίστευτες, γραμμένες με δάκρυα, αγωνίες, πόθους κι ελπίδες, πάνω σε ολοκέντητες σελίδες ζωντανής μνήμης. […]
--------------------------------------------------------------------------------------------------
Μερικά λόγια από τη συγγραφέα
Στο Ρέθυμνο έζησα τα χρόνια της αθωότητάς μου.
Το ξημέρωμα της ζωής μου συναντήθηκε με το εκθαμβωτικό κρητικό φως που έριξε στην ψυχή μου την πανώριά του λάμψη. Μια λάμψη που, και στις πιο ανήλιαγες μέρες μου, σκόρπαγε αστείρευτα τις μαγικές της ανταύγειες.
Από εκείνα τα τρυφερά χρόνια μέχρι και σήμερα, αναμνήσεις μοναδικές και αναντικατάστατες συνοδεύουν τη ζωή μου: η απεραντοσύνη της θάλασσας∙ ο ήχος των κυμάτων∙ η αγριάδα των βουνών∙ κι ακόμα, ο ήχος της κρητικής λύρας, το τράνταγμα του πεντοζάλη και ο ψυχωμένος αντίλαλος των ριζίτικων τραγουδιών.
Ανάμεσα σ’ όλα αυτά, αναδεύουν αδιάκοπα οι ακριβές μνήμες των γονέων μου, δεμένες σφιχτά με τα οράματα της πρώτης μου νιότης. Οι μορφές τους, σεβάσμιες και διαλεχτές, ξεπετιούνται μέσα από το μυστικό φως, και ολοζώντανες δείχνουν στις επόμενες γενιές της οικογένειάς μας τον δρόμο που συνήθιζαν να βαδίζουν, σκορπίζοντας στο πέρασμά τους σπέρματα αρετής και μεγαλοψυχίας.
Η αγάπη μου για την υπέροχη κρητική πατρίδα γέννησε τούτο το μυθιστόρημα.
Η ιστορία αιώνων που ανακυκλώνεται θαυμαστά σε ανθρώπους και άψυχα αντικείμενα, τα έθιμα και οι παραδόσεις του τόπου, η ανυπέρβλητη λαϊκή του τέχνη, ο ηρωισμός και η λεβεντιά της Κρητικής ψυχής, αποτέλεσαν για μένα πηγές έμπνευσης.
Ευχαριστώ τα παιδιά μου Σαμ και Δανάη Καλαχώρα για τη συμπαράσταση και τη βοήθεια που μου πρόσφεραν κατά τη διάρκεια της συγγραφής τού βιβλίου.
Ευγνωμοσύνη οφείλω στα αδέλφια μου Διονύση και Ελισάβετ Φιλιώτη για τη στήριξή τους. Με ιδιαίτερη συγκίνηση φέρνω στον νου μου τα αξέχαστα ταξίδια μας στη Μεγαλόνησο, που πάντα μας συγκλόνιζαν και μας ξυπνούσαν ακριβές μνήμες.
Τέλος, θέλω να εκφράσω θερμές ευχαριστίες στον εξάδελφό μου καθηγητή Γιώργη Αλεξανδράκη, πανάξιο τέκνο τού Ρεθύμνου, επειδή η κοινή μας περιήγηση στα σημεία τού Άδελε που υπήρξαν τόποι μαρτυρίου και θυσίας κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, μαζί με τις διηγήσεις του και τις συνεντεύξεις του, αποτέλεσαν στοιχεία που κάλυψαν ένα σημαντικό κομμάτι του βιβλίου αυτού.
Άννα Φιλιώτου
