Το αφήγημα αυτό γράφτηκε με  αγάπη και μια ιδιάζουσα, λυτρωτική ευδαιμονία και είναι πέρα για πέρα αληθινό ακόμα και στα  περισσότερα πρόσωπα,  για να διατηρήσει, την έτσι κι αλλιώς ιδιότητά του, ως ένα στοιχείο ειλικρινούς απεικόνισης,  που είτε  αφορούν σε πρόσωπα, είτε σε γεγονότα, αλλά κι επισημάνσεις, ώστε να παραμείνει ακέραιο στις μνήμες, όσων μέσα στις σελίδες αυτές παρελαύνουν.

     Θα επιθυμούσα εξάλλου εδώ, προλογικά να επισημάνω, πως για μένα προσωπικά,  αυτή η κατά κάποιον τρόπο, λυτρωτική, όπως πιο πάνω αναφέρω, ευδαιμονία, έστερξε στα μέγιστα, στα να μπω σε μιαν άλλη διάσταση, αυτή των παιδικών και εφηβικών μου χρόνων και να αντλήσω δυνάμεις από εκείνα, τα ευλογημένα χρόνια της παιδικής αθωότητας κι έτσι να καταφέρω να φέρω στο φως μύθους και οράματα, για χρόνια πολλά καταχωνιασμένα στα βαθιά και ανήλιαγα πηγάδια της καθημαγμένης μου ύπαρξης και έτσι, ίσως τελικά μπορέσω να λυτρωθώ, έστω και προσωρινά, όσο αυτές οι μνήμες αντέξουν στην στεγνή και στυγνή καθημερινότητα, που τόσο βάναυσα απεμπολεί προσδοκίες κι οράματα, γκρεμίζει στην άβυσσο την ανθρώπινη υπόσταση.

     Όπως θα διαπιστώσει ο αγαπητός αναγνώστης, μέσα από τις –κατά την άποψή μου- λίγες σελίδες αυτού του αφηγήματος ή νουβέλας, αν θέλατε, γιατί  δεν θα ήθελα να έχει μυθιστορηματικές προσλαμβάνουσες, αφού… μυθιστορία δεν υπάρχει στο όλον σώμα της αφήγησης, τα γεγονότα και τα πρόσωπα είναι πραγματικά, μόνο δύο πρόσωπα έχουν μεταλλαγεί σε φωτεινούς, ωραίους σηματοδότες, για αυτό ακριβώς που υπηρετούν…

     Βέβαια η Πολωνία υπήρξε για μένα και την παραπέρα πορεία μου προς το λυτρωτικό φως, που βάλθηκα, στον πανέμορφο κόσμο της να αναζητώ και καταπώς να προσεγγίζω,  και έτσι δεν μπορούσα παρά να εκφράζω την βαθιά μου αγάπη, για όσα ωραία, εκεί με τόση απλοχεριά από μέσα μου ανέβασα στον…πάνω κόσμο μου!

     Ας μου επιτραπεί αγαπητέ αναγνώστη, να υποστηρίζω με πάθος αυτά που καταθέτω, όσο  αφορά  στις επιμέρους συγκρίσεις, ανάμεσα στη χώρα, που γεννήθηκα και τόσο βαθιά  αγάπησα, αλλά δεν μπόρεσε ως τώρα να με πείσει, πως σωστά πορεύεται, και στην Πολωνία, που ευτυχώς μου έδωσε, όσα με περισσή λαχτάρα τόσα χρόνια πρόσμενα στη χώρα του ήλιου, όπως συχνά πυκνά σε παλιά  γραφτά μου έχω εξομολογηθεί, ωστόσο δεν θα ήθελα να δεχτώ, πως αυτό το βούλιαγμα μας την σήμερον ημέρα θα συνεχιστεί. Ελπίζω πως καινούργιες δυνάμεις θα δουλέψουν σκληρά για να …γυρίσει ο ήλιος, όπως ο ποιητής κάποτε προφήτευε!

     Ας μου επιτραπεί να επαναλάβω εδώ, αυτό που σε κάποιο παλιότερο βιβλίο μου, «Πολωνοί Ποιητές του 20^ου αιώνα» είχα ως αφιέρωμα επισημάνει:

«Μακάρι να ήξερα που χρωστάω πιο πολλά:

Στην Πολωνία; Στους Πολωνούς;

Ή στους Ποιητές της/τους;»

     Θα επιθυμούσα με αυτό το σημείωμά μου να ευχαριστήσω βαθιά όλους εκείνους,  που μου συμπαραστάθηκαν σε όλη μου την πορεία τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια, γιατί χωρίς αυτούς δεν θα είχα παράξει  αυτό το έργο, που με βαθιά εκτίμηση και περισσή αγάπη τούς το αφιερώνω.

«ΤΑ ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΗ Ε ΓΥΦΤΑΚΗ»

Του Γιάννη Κυριακάκου

 

Ο Γυφτάκης είναι ποιητής  με τον πιο κατηγορηματικό  τρόπο που μπορεί κάποιος  να εννοεί την ποιητική ιδιότητα. Πρόκειται πραγματικά για μια,  ουσιαστικά  ποιητική ιδιοσυγκρασία γεμάτη πάθος, ένταση  και μουσική. Μιλώ για τα διηγηματικά του αριστουργήματα . Έτσι κι αρχίσεις  να διαβάζεις  τρεις γραμμές , είναι αδύνατον να αφήσεις το βιβλίο από τα χέρια σου . Δίνει  σ΄ αυτές τις ολοπόρφυρες καυτές σελίδες  το βαθύτερο  εσώψυχο κόσμο  της παιδικής κι εφηβικής του ηλικίας . Βλάστησε  τότε και ωρίμασε  με ένα σφρίγος, που δεν πρόκειται να τον εγκαταλείψει ποτέ, καθώς αναβλύζει  από μέσα  του πλούσιο ως ζέον ύδωρ λογοτεχνικής δημιουργίας. Τώρα που γράφω αυτές τις γραμμές δεν ξέρω την ηλικία του , αλλά στις σπαρταριστές  διηγήσεις  του, ξεχνάς τον χρόνο που κυλάει γύρω σου  και μέσα σου και απογειώνεσαι έξω από την φθορά. Ο συγγραφέας καθώς αναπτύσσει  γεμάτος φωτιά τα επεισόδια , μεταβάλλει τη γήινη  σκληρή εμπειρία  των γεγονότων σε ένα επίπεδο υπεργήινο. Κι εδώ    είναι που τον λέω ποιητή. Αυτό επειδή  τα ρεαλιστικά, ωμά γεγονότα τα δίνει με ταυτόχρονη  προέκταση και υπέρβαση  της εμπειρίας αυτής , που παρασύρει  και ανυψώνει  τον αναγνώστη  στην ατμόσφαιρα  της μαγευτικής αγαλλίασης. Με κάθε του διήγημα ο Σωτήρης Γυφτάκης  τη σκληρή ωριμότητα της καθημερινότητας  την οδηγεί πλαστικά  κι επιδέξια  σε ένα δικό του  ονειρικό Σύμπαν παρ΄ όλο τον αμείλικτο  ρεαλισμό που  χαρακτηρίζει τα γεγονότα  που αφηγείται. Έχει έναν Έρωτα  με τη φύση  και το ηλιόφωτο της υπαίθρου. Με λίγα λόγια , χωρίς φλύαρες  μακροσκελείς  περιγραφές , δίνει την πιο ειδυλλιακή εικόνα του τόπου του σε μια μόνο πρόταση ή παράγραφο. Μπορεί και βλέπει μεταφυσικά τα δέντρα, τα ζώα, τους λόφους και τα πουλιά. μέσα από τα μάτια του και τη συνείδησή του, προκύπτει ότι  το ΑΣΥΝΕΙΔΗΤΟ  του υπαγορεύει.. Δεν το ξέρει αυτό, ίσως αν το  συνειδητοποιούσε  να μην το ενέκρινε. Όμως βγαίνει από μέσα του ατόφιο , έτσι αυθεντικό, όπως το νερό  της πηγής  από τις ρίζες  του μεγάλου βράχου, ή του βουνού. Δίνει τις εικόνες του με τον πιο ρεαλιστικό τρόπο και χαρακτήρα. Κι όμως από την ωμή αυτή του ειλικρίνεια, προκύπτει  μια καθαρή  ουσία ποιητικών  διαστάσεων . Νομίζει ότι την δημιουργεί με την φαντασία του. Όμως όχι. Η ουσία αυτή ενυπάρχει στα ίδια τα γεγονότα σαν κύρια πλευρά  κι άμα βρεθεί ο ταλαντούχος άνθρωπος  διαπερνάει τις πιθανές  αντιστάσεις  και αναδίδει τη λυρική  και μερικές φορές δραματική  ατμόσφαιρα  που χαρακτηρίζει τη ζωή. Προκύπτει τότε ένας Παράδεισος, δηλαδή το έργο  Τέχνης  που είναι φτιαγμένο  από τα ίδια εκείνα  στοιχεία  που είναι φτιαγμένη  και η κόλαση Και συχνά αυτό δεν το ξέρει, δεν το συνειδητοποιεί δηλ. ούτε ο ίδιος ο δημιουργός . Στα διηγήματα του Γυφτάκη έχουμε  μια αδιάπτωτη  σειρά από σπινθηροβόλα επεισόδια και σχεδόν φωτογραφικά ενσταντανέ που όπως είπαμε και πριν,(αλλά χρειάζεται να επαναλάβουμε ), ο συγγραφέας τα έχει βιώσει  άμεσα, όμως του ξεφεύγει και τα μεταπλάθει σε λυρικά επιτεύγματα , ενσωματώνοντας τα στο χώρο της ποιητικής πεζογραφίας.

Ισχυρίζεται ότι μερικά πρόσωπα, ή μερικές πράξεις, τις έχει φανταστεί και τα έχει εντάξει για την αρχιτεκτονική της αφήγησης . Του απαντούμε ότι όλα τα πρόσωπα είναι η εσωτερική του ατμόσφαιρα και όλα τα γεγονότα είναι  η ψύχα της ψυχής του. Ψυχολογικά όλα είναι αυθεντικά, επομένως πραγματικά.  Όπως ο ζόφος και η πικρία, ακάμα και η αγανάκτηση που εκφράζει μερικές φορές για τον σκληρό δάσκαλο λ.χ., τελικά υπερβαίνονται την ίδια στιγμή από το σπαρταριστά ζωντανό περιγραφικό ύφος του κι επομένως καθαίρωνται. άγιες λέμε  τότε, είναι οι στιγμές  των παιδικών και εφηβικών  του ταλαιπωριών. Έχουμε εδώ σε κάθε διήγημα μια εξομολόγηση προσωπική, δεδομένου ότι όλα τα γεγονότα αφορούν τη σκληρή παιδική εποχή του. Τώρα που τα γράφει όμως, ανασκοπεί ώριμος πια και προβαίνει διακριτικά σε αρκετές επανεκτιμήσεις. Προλαβαίνει σε ένα, ίσως δύο σημεία να μιλήσει και για τον θάνατο με λίγες γραμμές μόνον, αλλά αυτές πολύ σοβαρές. Και τότε οι κάποιες αποκαλυπτικές επικοινωνίες του με τον Ήλιο και με το σούρουπο βρίσκουν(αδιόρατα βέβαια) τη μεταφυσική τους διάσταση, που ίσως δεν την ενέκρινε με το νου, όμως του προκύπτει ποιητικά.  Όλα αυτά προκύπτουν τώρα που το βάρος των ετών έχει αυξήσει την ευαισθησία και αναγκάζει τον συγγραφέα  να επεκτείνει την Ηλιακή- λυρική μεταφυσική σε σεληνιακό-στοχαστικό κι ενδόμυχο  καθρέφτισμα. Σοφό κέρδος αλήθεια αυτό, που το δίνει το σκληρό παιχνίδι της ζωής στον πραγματικά ώριμο δημιουργό. Η μνήμη όμως και η αξία της παρελθούσης  παιδικής εμπειρίας δε δένει τον συγγραφέα  στη φωτογραφική, νεκρή περιγραφή της ούτε  τον οδηγεί στην πλήξη της τυπικής επανάληψης. Βέβαια όλα τα διηγείται ως ΤΟΤΕ, αλλά η ποιητική τους περιγραφή  και κυρίως η σύγχρονη ώριμη θεώρηση τους τα μεταβάλλει σε σπαρταριστό, αυθεντικό ΤΩΡΑ. Είναι αυτό που δίνει τόσο έντονο ενδιαφέρον  στα ασήμαντα αυτά γεγονότα του άγνωστου σχεδόν χωριού της Κυπαρισσίας. Το αισθησιακό μεράκι του συγγραφέα κορφολόγησε βλέπεις αποκαλυπτικές στιγμές  της παιδικής ψυχής υπέροχα ψυχολογημένες…

Έχουμε λοιπόν στα διηγήματα του Γυφτάκη  στιγμές θριάμβου της παιδικής του ηλικίας και ταυτόχρονα στιγμές κάμψης, απελπισίας και συντριβής Και όλα δίνονται με συχνά κρεσέντα  που δείχνουν   ότι και σήμερα ο συγγραφέας προβαίνει σε απεγνωσμένη αναζήτηση παρηγοριάς σε παλιές, ευτυχισμένες μνήμες.. Και τότε ο Σωτήρης Γυφτάκης με τα διηγήματά του»πετάει ψηλά και μοιράζει δωρεάν την ψυχή του», όπως λέει ο Έλιοτ! Έχει ο συγγραφέας στην τεχνική  στην ανάπτυξη κάθε προτάσεως  που δεν φαίνεται να προέκυψε από καλλιέργεια. Πρέπει να βγαίνει ατόφια από την ουσία του Είναι του. Πράγμα που νομίζω δεν το επιτυγχάνει στους στίχους του, όταν εμφανίζεται ως ομοιοκατάληκτος ποιητής. Στο διήγημα όμως είναι Ανεπανάληπτος. Τέτοιοι άνθρωποι σαν κι αυτόν, ζούνε χωρίς να το ξέρουν  στο δικό τους ηλιακό σύστημα. Έτσι ο Γυφτάκης  μας υψώνει   στην ομορφιά της λυρικής και συχνά δραματικής του περιγραφής και μας γεμίζει συγκίνηση  συναρπαστική. Αυτό είναι σίγουρα η Τέχνη του ΔΙΗΓΗΜΑΤΟΣ!

Γεννήθηκε στο ορεινό χωριό Ραφτόπουλο Μεσσηνίας και φοίτησε στα γυμνάσια Κυπαρισσίας - Φιλιατρών και Β΄ Αθήνας. Υπηρέτησε στις καταδρομές και για λίγους μήνες δούλεψε ως ασυρματιστής στα καράβια.

Εργαζόμενος νυχτερινές βάρδιες σε εργοστάσια της Γερμανίας, σπούδασε φιλοσοφία και παιδαγωγικά και επιστρέφοντας στην Καλαμάτα ίδρυσε φροντιστήριο ξένων γλωσσών (1966-1982).

Υπηρέτησε ως προϊστάμενος του Γραφείου Τύπου και μορφωτικός ακόλουθος στην Ελληνική Πρεσβεία στην Πράγα ως συντονιστής ύλης των ενημερωτικών και ειδικών δελτίων Τύπου της Γεν. Γραμματ. Τύπου & Πληροφοριών. Μετά τους καταστρεπτικούς σεισμούς της Καλαμάτας το 1986, εργάστηκε ως υπεύθυνος σε θέματα Τύπου και Δημοσίων Σχέσεων στη Νομαρχία Μεσσηνίας, απ΄ όπου παραιτήθηκε το 1990 αν και εργαζόταν με σύμβαση αορίστου χρόνου.

Από τα μέσα της δεκαετίας του ΄90 ζει μεταξύ Πολωνίας και Ελλάδας.

Άρχισε να γράφει από τα μαθητικά του χρόνια κυρίως ποίηση και το πρώτο του βιβλίο εκδόθηκε το 1965˙ για μια τριακονταετία όμως δεν έγραψε παρά ελάχιστα ποιήματα.

Ουσιαστικά καταπιάστηκε με το γράψιμο το 1996, όντας ευρισκόμενος στην Πολωνία. Ασχολήθηκε περισσότερο με τη μελέτη και τη μετάφραση ποιητών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ παράλληλα ξεκίνησε να γράφει μυθιστορήματα, θεατρικά, δοκίμια, επιφυλλίδες και διηγήματα.

Το μεγαλύτερο μέρος των έργων του παραμένει αδημοσίευτο. Έχει γράψει ως σήμερα γύρω στα 100 διηγήματα, 7 μυθιστορήματα, 2 θεατρικά, μελέτες, δοκίμια, πολιτιστικά κείμενα και μεταφράσεις, όπως: Γερμανίδες ποιήτριες του Νέου Κύματος, Γερμανοί ποιητές και μεμονωμένα ευρύτερο ποιητικό και θεατρικό έργο των: Ιβάν Γκολ, Κλέμενς Μπρεντάνο, Νοβάλις, Ν. Λενάου, Φρίντριχ Ρύκερτ, Έντουαρτ Μαίρικε, Στέφαν Γκεόργκ, Σαντόρ Πετέφι, Αλεξάντερ Κλούνγκε, Χάινερ Μύλερ, Χάινριχ Χάινε κ.ά.   

Είναι μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, στην οποία υπήρξε αντιπρόεδρος του Πειθαρχικού Συμβουλίου και της Επιτροπής Κρίσης Νέων Μελών. Κατά καιρούς συνεργάστηκε με επαρχιακές εφημερίδες και περιοδικά.