Οφειλόμενη εξομολόγηση

     Τα διηγήματα αυτά ή σχεδόν τα περισσότερα απ’ αυτά άρχισαν να γράφονται ή να πέφτουν οι πρώτες σκέψεις στα χαρτιά μου σε κάποιες μακριές, βορινές νύχτες του χειμώνα στο Βιερσχόνιουβ της Πολωνίας – ένα μικρό χωριό κοντά στο Λούμπλιν – όταν η νοσταλγία με έδερνε ή με χάιδευε άλλοτε πυρέσσουσα κι άλλες φορές απαλόσυρτα, νωχελικά κι αράθυμα. Κι ήταν το σωτήριο έτος – για κάποιους μυστηριακούς κι άφατους λόγους – 1996.

     Ποιος ξέρει ποιες καταχθόνιες δυνάμεις μέσα μου είχαν βαλθεί να πάρουνε την εκδίκησή τους – τι ευλογία θεών αγαπημένων κι αυτή η άγρια επίθεση των έσω κόσμων να στέργουν να βγουν στο φως.   

     Έχω κι άλλοτε πει και κάπου επίσης γραφτά καταθέσει, πως το τελευταίο μου ποίημα γράφτηκε δυο βραδιές μετά την μελανή μπονόρα της Παρασκευής εκείνης της 21^ης Απρίλη 1967, που οι απριλιανοί επιβήτορες, καταγέλαστοι κι εξωνημένοι πραίτορες κατέλυαν την εύθραυστη εκείνη την περίοδο, δημοκρατία μας. Να γίνω πιο σαφής: Στις 23 εκείνου του Απρίλη γεννήθηκε το δεύτερό μου παιδί, ο γιος μου! Έκτοτε σιώπησα παντελώς…

     Η μεταπολίτευση με μπόλιασε με μιαν εκδικητική μανία να πάω κόντρα στα συμφέροντα τα δικά μου, μα και της οικογένειάς μου, αφού στράτευσα τις δυνάμεις μου σε έναν πολιτικό χώρο που με κράτησε όμηρο εκούσιο, αλλά και πρωτεργάτη αγωνιστή για μια δεκαπενταετία και πλέον. Απαλλαγμένος ουσιαστικά από κάποια μου καθήκοντα δίκην στρατιώτου, περιμάζεψα κάποια παλιά μου ποιήματα και τα άφησα να βγουν στο φως. Ήταν θαρρώ άνοιξη του 1989 κι ένα χρόνο αργότερα αξιώθηκα να εκδώσω μια παλιά μου δουλειά από τα φοιτητικά μου χρόνια στη Γερμανία. Ήταν μια συλλογή γιαπωνέζικης ποίησης (Χόκου και Χάικου) που κράταγα σχεδόν τρεις δεκαετίες στο συρτάρι μου. Ήταν τότε η εποχή που δειλά–δειλά κατάθεσα και κάποιες μου σκέψεις ποιητικά. Έτσι με αγκομαχητά άλλοτε αίσια κι άλλοτε απαίσια, το 1996 άρχισα κανονικά πια να γράφω.

     Είναι αλήθεια πως οι πολωνέζικες νύχτες είναι μακριές μες το μακρύ χειμώνα, ωστόσο παράλληλα κάποιες φορές γίνονται παράξενα απαλές, μα και σχεδόν γλυκές και γλυκοθύμητες επίσης όταν η χρεία το απαιτεί, όπως και τώρα καλήν ώρα! Κι εκεί ακριβώς πέσανε ή πέφτανε τα σπέρματα, ιδέες για τους επόμενους στόχους μου.

     Πρώτα ήρθανε σαν χελιδονοπαιχνιδίσματα νοσταλγικές εικόνες από τα πρωτινά μου παιδικά χρόνια στο ορεινό μου το χωριό και επάνω εκεί στήθηκαν μετέπειτα μυθιστορήματα, νουβέλες κι αφηγήματα ιστορικά και θεατρικά κι ανάμεσά τους ποιήματα. Έκτοτε, εδώ και μια δεκαετία περίπου παίζεται μέσα μου αυτό το πανηγύρι χαράς, καημών και νοσταλγίας. Εκεί ξεκίνησα επίσης διστακτικά στην αρχή με βουλιμία αβάσταχτη κατόπιν να μεταφράζω ποιητές και ποιητές απ’ όλες τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης Τώρα γυρίζοντας πίσω κάμποσα χρόνια θεωρώ τον εαυτό μου ευτυχή που μου δόθηκε αυτή η ευλογία να έχω μερικές χιλιάδες σελίδες στο συρτάρι μου.

     Αρχικά πριν προβώ στην έκδοση αυτών των διηγημάτων τα είχα κατατάξει διαφορετικά κι αποτελούσαν πέντε-έξη ενότητες, μα θαρρώ πως θα μου ήταν τρομερά δύσκολο να πράξω κάτι τέτοιο, έτσι αποφάσισα από τα εκατό περίπου διηγήματα αυτού του χρώματος και σώματος να ξεχωρίσω τα τριάντα αυτής της συλλογής.

     Δεν θα ήθελα να πω τίποτα περισσότερο για αυτά – ο αναγνώστης ας κρίνει – αλλά επέλεξα να εντάξω εδώ τον Ελληνιστή της Πράγας, θέλοντας μ’ αυτό να επισημάνω τη στεγνή, σημερινή πραγματικότητα, γύρω από τα πολιτιστικά μας δρώμενα.

             Γυφτάκης Σωτήρης

             Δεκέμβρης 2007 (Χολαργός Αττικής)

"Η Δραμπάλα των θεών και το ποιητικοπεζογραφικό" έργο του Σωτήρη Γυφτάκη

Μ' ένα διακριτικά εντυπωσιακό δίχρωμο εξώφυλλο, καθώς το πρώτο χρώμα που ρουμπινίζει σαν τα όψιμα σπόρια του ροδιού έχει "βάψει" το υποκλινόμενο στιβαρό κορμί ενός αρχαιοελληνιστικού γυναικείου αγάλματος. Ενώ στην υπόλοιπη επιφάνεια του φύλλου αποτυπώνεται σαν φόντο η κουρασμένη και ωστόσο παρήγορη ροδίζουσα ματιά του ήλιου πριν τη δύση του.

Την αρμονική αυτή μίξη των χρωμάτων έρχεται να συμπληρώσει με το ερωτικό χρώμα της ολόγιομης σελήνης, ο εξίσου στοχαστικός, αλλά όχι ανερμήνευτος τίτλος, που ονοματίζει ο Σωτήρης Γυφτάκης, το διηγηματογραφικό βιβλίο του "Η Δραμπάλα των θεών". Ένα βιβλίο που έχει φιλοτεχνηθεί από τις εκδόσεις "Λεξίτυπον" και   εκτυλίσσεται σε 164 σελίδες εμπεριέχοντας 31 καταιγιστικά γεγονότα, γεγονότα που βίωσε ο συγγραφέας και αγαπητός φίλος Σωτήρης στην παιδική μα και στην εφηβική ηλικία του.

Και ενόσω με κινηματογραφική ακρίβεια υμνολογεί τα ανεξίτηλα βιώματά του, στην κάθε σελίδα που "ξεφυλλίζεται" στα μάτια της φαντασίας μας, με το πηγαίο  τάλαντο της λογοτεχνικής έφεσης, της εκφραστικής δεινότητας και της ποιητικής δεξιοσύνης που τον διακρίνει και τον κάνει ξεχωριστό. Διαπιστώνουμε στη συνέχεια πως αυτές οι παιδικές και συνάμα εφηβικές εμπειρίες που έχουν ενσαρκωθεί καθεστωτικά στη μνήμη του και του καθοδηγούν τα βήματα στη φθαρτή ζωή, είναι ακριβώς οι ίδιες εκείνες εμπειρίες που του απαλείφουν το φόβο και τον κάνουν δυνατό, ατρόμητο και παρορμητικό ώστε με αναπτερωμένο τον ψυχισμό και τη διάθεση να μπορεί όχι μόνο να  αντιμετωπίζει τον ανυπότακτο και απολέμητο χρόνο, αλλά να μπορεί παράλληλα ως ένας χαρισματικός "πραματευτής", να διαλαλεί, μάλλον να διαμοιράζει την πνευματική του "πραμάτεια" σε όλους εμάς ως "μετάληψη μάθησης".

Προκειμένου όμως να ακολουθήσουμε τα "βιωματικά αχνάρια" του Σ. Γυφτάκη,  στο λογοτεχνικό "λαβύρινθό" του. Δηλαδή του ταπεινού εκείνου λογοτέχνη, του, στην κυριολεξία "μέσα έξω" μεσσήνιου στην καταγωγή και μόνιμου  στη σκέψη κάτοικου στα ηλιόλουστα εδάφη της Μεσσηνίας, άσχετα αν το σώμα του το έχουν "φυλακίσει" οι "μαγευτικές" σειρήνες της πρωτεύουσας. Θα πρέπει να ξετυλίξουμε με τελετουργική σοβαρότητα και προσοχή το "μίτο της Αριάδνης". Και τότε θα είμαστε σίγουροι πως αποκλείεται να χαθούμε σ' αυτούς τους επιλεκτικά ατέλειωτους και πολυποίκιλους "συγγραφικούς διαδρόμους" που άρχισε να "κτίζει" ο πολυγραφότατος Σ. Γυφτάκης απ' το 1965 με ακαταπόνητο μεράκι και κυρίως με ανείπωτη λαχτάρα και πείσμα.

Αποτέλεσμα του "οικοδομικού" έργου τού Σ. Γυφτάκη, είναι πως αυτοί οι "συγγραφικοί διάδρομοι" διακλαδίζονται σε 47 ήδη εκδοθέντα βιβλία πεζογραφίας και ποίησης. Μη παραλειπόμενης της ψυχοφθόρας και χρονοβόρας μεταφραστικής "δουλείας",στη  γερμανόφωνη, στην πολωνέζικη και στην γιαπωνέζικη λογοτεχνία. Μα καθώς επίσης και των πλείστων τόσων κριτικών σημειωμάτων και δημοσιεύσεων. Ενώ, διακατεχόμενος ο Σ. Γυφτάκης, απ' το ίδιο αστείρευτο πάθος, τη δύναμη και τη θέληση, μας λέει, πως δεν έπαψε να επιμένει και να συνεχίζει να "κτίζει", ακάθεκτος το συγγραφικό του "πρελούντιο", όταν στο ενεργητικό του αριθμούν 87 υπό έκδοση βιβλία, με αποκορύφωμα του συνολικού μέχρι σήμερα έργου του, το υπέρλαμπρο δημιούργημα της ζωής του, η 800σέλιδη αρχαιογνωστική ποίηση που θα περιλαμβάνει 2.500.- ποιητές.

Κλείνοντας ωστόσο, το μικρό τούτο κριτικό μου σημείωμα και πριν καταθέσω τις ταπεινές εντυπώσεις μου, οφείλω να δηλώσω  πως δεν έχω διαβάσει όλα τα βιβλία τού Σωτήρη  Γυφτάκη, Έχω όμως διαβάσει τα: 1."Το τραγούδι του ήλιου 1966" (ποιήματα), 2. "Γιαπωνέζικη ποίηση 1990", 3. "Ποιητές και λόγιοι της Μεσσηνίας-Καλαμάτα, 4. της "Τριφυλίας", 5."Μάνη - Καλαμάτα"  6. της "Μεσσήνης - Πύλου" 2000, 7. "Νομπελίστες ποιητές, 1901-1999" 2001, 8. "Αδαπάνητο φορτίο θρύλων 2006", 9. Πολωνοί ποιητές, 2008", 10. "Δραμπάλα των θεών,2008", 11. "Τέσσερις και μία εποχές ή 422 ημέρες στην Πράγα, 2008", 12. "Ο ξεσηκωμός των αλαφροΐσκιωτων, (θεατρικό), 13. "Γερμανοί κλασσικοί ποιητές, 2009", 14. "μεγάλοι έρωτες, 2010", 15. "Ελβετοί ποιητές, 2010".

Χρησιμοποιώντας λοιπόν ως άλλοθι τα βιβλία που διάβασα, καταλήγω στο ανεπιφύλακτο συμπέρασμα πως το παρόν συγγραφικό έργο του αγαπητού φίλου Σωτήρη Γυφτάκη, είναι ένα "μνημειώδες" έργο που ξεχειλίζει από γλωσσικό πλούτο. Που εντυπωσιάζει άλλοτε με την εκφραστική δύναμη των πεζολογικών νοημάτων του και άλλοτε με τους μελίρρυτους στίχους του. Και που ανυπερθέτως, αιχμαλωτίζει με την ποικιλόμορφη θεματογραφία του, καθώς πραγματεύεται και καταγράφει με περίσσια πεζογραφική γνώση και ποιητική μαεστρία, τα θέματα που αντλούνται από τα πολυπρόσωπα περιστατικά της καθημερινότητας που βιώνει. 

Ωσαύτως, να προσθέσω ακόμα σαν υστερόγραφο, πως η συγγραφική καθώς και η ποιητική δεινότητα του Σωτήρη Γυφτάκη, είναι μία διπολική και ωστόσο "σιαμαία"  ικανότητα, όταν μπορεί να εξιστορεί ή να ποιηματογραφεί με τέτοιο τρόπο, ώστε ο λυρισμός του λόγου του να συνεπαίρνει και ενίοτε να καθιστά τον αναγνώστη μύστη και λάτρη του περιεχομένου των βιβλίων του.  Και εν κατακλείδι το επιστέγασμα των ευνοημένων δυνατοτήτων του συγγραφέα, είναι που καταφέρνει και πείθει τον αναγνώστη να γίνει κοινωνός και να "αφουγκράζεται" με δέος τις αναγραφόμενες αγωνίες και τους προβληματισμούς που παραθέτει, ενώ με την ίδια πειθώ τού "ημερεύει" την ψυχολογική διάθεση και του  δελεάζει τα μάτια και τη θέληση να  "τυμβωρηχήσουν" ακόμα βαθύτερα στον εσώκοσμό του, επιζητώντας τον "κορεσμό" της ικανοποίησης. 

Αριστοτέλης Φράγκος

Πρόεδρος της «ΕΝΩΣΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΩΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ

«ΤΑ ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΗ Ε ΓΥΦΤΑΚΗ»

Του Γιάννη Κυριακάκου

Ο Γυφτάκης είναι ποιητής  με τον πιο κατηγορηματικό  τρόπο που μπορεί κάποιος  να εννοεί την ποιητική ιδιότητα. Πρόκειται πραγματικά για μια,  ουσιαστικά  ποιητική ιδιοσυγκρασία γεμάτη πάθος, ένταση  και μουσική. Μιλώ για τα διηγηματικά του αριστουργήματα . Έτσι κι αρχίσεις  να διαβάζεις  τρεις γραμμές , είναι αδύνατον να αφήσεις το βιβλίο από τα χέρια σου . Δίνει  σ΄ αυτές τις ολοπόρφυρες καυτές σελίδες  το βαθύτερο  εσώψυχο κόσμο  της παιδικής κι εφηβικής του ηλικίας . Βλάστησε  τότε και ωρίμασε  με ένα σφρίγος, που δεν πρόκειται να τον εγκαταλείψει ποτέ, καθώς αναβλύζει  από μέσα  του πλούσιο ως ζέον ύδωρ λογοτεχνικής δημιουργίας. Τώρα που γράφω αυτές τις γραμμές δεν ξέρω την ηλικία του , αλλά στις σπαρταριστές  διηγήσεις  του, ξεχνάς τον χρόνο που κυλάει γύρω σου  και μέσα σου και απογειώνεσαι έξω από την φθορά. Ο συγγραφέας καθώς αναπτύσσει  γεμάτος φωτιά τα επεισόδια , μεταβάλλει τη γήινη  σκληρή εμπειρία  των γεγονότων σε ένα επίπεδο υπεργήινο. Κι εδώ    είναι που τον λέω ποιητή. Αυτό επειδή  τα ρεαλιστικά, ωμά γεγονότα τα δίνει με ταυτόχρονη  προέκταση και υπέρβαση  της εμπειρίας αυτής , που παρασύρει  και ανυψώνει  τον αναγνώστη  στην ατμόσφαιρα  της μαγευτικής αγαλλίασης. Με κάθε του διήγημα ο Σωτήρης Γυφτάκης  τη σκληρή ωριμότητα της καθημερινότητας  την οδηγεί πλαστικά  κι επιδέξια  σε ένα δικό του  ονειρικό Σύμπαν παρ΄ όλο τον αμείλικτο  ρεαλισμό που  χαρακτηρίζει τα γεγονότα  που αφηγείται. Έχει έναν Έρωτα  με τη φύση  και το ηλιόφωτο της υπαίθρου. Με λίγα λόγια , χωρίς φλύαρες  μακροσκελείς  περιγραφές , δίνει την πιο ειδυλλιακή εικόνα του τόπου του σε μια μόνο πρόταση ή παράγραφο. Μπορεί και βλέπει μεταφυσικά τα δέντρα, τα ζώα, τους λόφους και τα πουλιά. μέσα από τα μάτια του και τη συνείδησή του, προκύπτει ότι  το ΑΣΥΝΕΙΔΗΤΟ  του υπαγορεύει.. Δεν το ξέρει αυτό, ίσως αν το  συνειδητοποιούσε  να μην το ενέκρινε. Όμως βγαίνει από μέσα του ατόφιο , έτσι αυθεντικό, όπως το νερό  της πηγής  από τις ρίζες  του μεγάλου βράχου, ή του βουνού. Δίνει τις εικόνες του με τον πιο ρεαλιστικό τρόπο και χαρακτήρα. Κι όμως από την ωμή αυτή του ειλικρίνεια, προκύπτει  μια καθαρή  ουσία ποιητικών  διαστάσεων . Νομίζει ότι την δημιουργεί με την φαντασία του. Όμως όχι. Η ουσία αυτή ενυπάρχει στα ίδια τα γεγονότα σαν κύρια πλευρά  κι άμα βρεθεί ο ταλαντούχος άνθρωπος  διαπερνάει τις πιθανές  αντιστάσεις  και αναδίδει τη λυρική  και μερικές φορές δραματική  ατμόσφαιρα  που χαρακτηρίζει τη ζωή. Προκύπτει τότε ένας Παράδεισος, δηλαδή το έργο  Τέχνης  που είναι φτιαγμένο  από τα ίδια εκείνα  στοιχεία  που είναι φτιαγμένη  και η κόλαση Και συχνά αυτό δεν το ξέρει, δεν το συνειδητοποιεί δηλ. ούτε ο ίδιος ο δημιουργός . Στα διηγήματα του Γυφτάκη έχουμε  μια αδιάπτωτη  σειρά από σπινθηροβόλα επεισόδια και σχεδόν φωτογραφικά ενσταντανέ που όπως είπαμε και πριν,(αλλά χρειάζεται να επαναλάβουμε ), ο συγγραφέας τα έχει βιώσει  άμεσα, όμως του ξεφεύγει και τα μεταπλάθει σε λυρικά επιτεύγματα , ενσωματώνοντας τα στο χώρο της ποιητικής πεζογραφίας.

Ισχυρίζεται ότι μερικά πρόσωπα, ή μερικές πράξεις, τις έχει φανταστεί και τα έχει εντάξει για την αρχιτεκτονική της αφήγησης . Του απαντούμε ότι όλα τα πρόσωπα είναι η εσωτερική του ατμόσφαιρα και όλα τα γεγονότα είναι  η ψύχα της ψυχής του. Ψυχολογικά όλα είναι αυθεντικά, επομένως πραγματικά.  Όπως ο ζόφος και η πικρία, ακάμα και η αγανάκτηση που εκφράζει μερικές φορές για τον σκληρό δάσκαλο λ.χ., τελικά υπερβαίνονται την ίδια στιγμή από το σπαρταριστά ζωντανό περιγραφικό ύφος του κι επομένως καθαίρωνται. άγιες λέμε  τότε, είναι οι στιγμές  των παιδικών και εφηβικών  του ταλαιπωριών. Έχουμε εδώ σε κάθε διήγημα μια εξομολόγηση προσωπική, δεδομένου ότι όλα τα γεγονότα αφορούν τη σκληρή παιδική εποχή του. Τώρα που τα γράφει όμως, ανασκοπεί ώριμος πια και προβαίνει διακριτικά σε αρκετές επανεκτιμήσεις. Προλαβαίνει σε ένα, ίσως δύο σημεία να μιλήσει και για τον θάνατο με λίγες γραμμές μόνον, αλλά αυτές πολύ σοβαρές. Και τότε οι κάποιες αποκαλυπτικές επικοινωνίες του με τον Ήλιο και με το σούρουπο βρίσκουν(αδιόρατα βέβαια) τη μεταφυσική τους διάσταση, που ίσως δεν την ενέκρινε με το νου, όμως του προκύπτει ποιητικά.  Όλα αυτά προκύπτουν τώρα που το βάρος των ετών έχει αυξήσει την ευαισθησία και αναγκάζει τον συγγραφέα  να επεκτείνει την Ηλιακή- λυρική μεταφυσική σε σεληνιακό-στοχαστικό κι ενδόμυχο  καθρέφτισμα. Σοφό κέρδος αλήθεια αυτό, που το δίνει το σκληρό παιχνίδι της ζωής στον πραγματικά ώριμο δημιουργό. Η μνήμη όμως και η αξία της παρελθούσης  παιδικής εμπειρίας δε δένει τον συγγραφέα  στη φωτογραφική, νεκρή περιγραφή της ούτε  τον οδηγεί στην πλήξη της τυπικής επανάληψης. Βέβαια όλα τα διηγείται ως ΤΟΤΕ, αλλά η ποιητική τους περιγραφή  και κυρίως η σύγχρονη ώριμη θεώρηση τους τα μεταβάλλει σε σπαρταριστό, αυθεντικό ΤΩΡΑ. Είναι αυτό που δίνει τόσο έντονο ενδιαφέρον  στα ασήμαντα αυτά γεγονότα του άγνωστου σχεδόν χωριού της Κυπαρισσίας. Το αισθησιακό μεράκι του συγγραφέα κορφολόγησε βλέπεις αποκαλυπτικές στιγμές  της παιδικής ψυχής υπέροχα ψυχολογημένες…

Έχουμε λοιπόν στα διηγήματα του Γυφτάκη  στιγμές θριάμβου της παιδικής του ηλικίας και ταυτόχρονα στιγμές κάμψης, απελπισίας και συντριβής Και όλα δίνονται με συχνά κρεσέντα  που δείχνουν   ότι και σήμερα ο συγγραφέας προβαίνει σε απεγνωσμένη αναζήτηση παρηγοριάς σε παλιές, ευτυχισμένες μνήμες.. Και τότε ο Σωτήρης Γυφτάκης με τα διηγήματά του»πετάει ψηλά και μοιράζει δωρεάν την ψυχή του», όπως λέει ο Έλιοτ! Έχει ο συγγραφέας στην τεχνική  στην ανάπτυξη κάθε προτάσεως  που δεν φαίνεται να προέκυψε από καλλιέργεια. Πρέπει να βγαίνει ατόφια από την ουσία του Είναι του. Πράγμα που νομίζω δεν το επιτυγχάνει στους στίχους του, όταν εμφανίζεται ως ομοιοκατάληκτος ποιητής. Στο διήγημα όμως είναι Ανεπανάληπτος. Τέτοιοι άνθρωποι σαν κι αυτόν, ζούνε χωρίς να το ξέρουν  στο δικό τους ηλιακό σύστημα. Έτσι ο Γυφτάκης  μας υψώνει   στην ομορφιά της λυρικής και συχνά δραματικής του περιγραφής και μας γεμίζει συγκίνηση  συναρπαστική. Αυτό είναι σίγουρα η Τέχνη του ΔΙΗΓΗΜΑΤΟΣ!

Γεννήθηκε στο ορεινό χωριό Ραφτόπουλο Μεσσηνίας και φοίτησε στα γυμνάσια Κυπαρισσίας - Φιλιατρών και Β΄ Αθήνας. Υπηρέτησε στις καταδρομές και για λίγους μήνες δούλεψε ως ασυρματιστής στα καράβια.

Εργαζόμενος νυχτερινές βάρδιες σε εργοστάσια της Γερμανίας, σπούδασε φιλοσοφία και παιδαγωγικά και επιστρέφοντας στην Καλαμάτα ίδρυσε φροντιστήριο ξένων γλωσσών (1966-1982).

Υπηρέτησε ως προϊστάμενος του Γραφείου Τύπου και μορφωτικός ακόλουθος στην Ελληνική Πρεσβεία στην Πράγα ως συντονιστής ύλης των ενημερωτικών και ειδικών δελτίων Τύπου της Γεν. Γραμματ. Τύπου & Πληροφοριών. Μετά τους καταστρεπτικούς σεισμούς της Καλαμάτας το 1986, εργάστηκε ως υπεύθυνος σε θέματα Τύπου και Δημοσίων Σχέσεων στη Νομαρχία Μεσσηνίας, απ΄ όπου παραιτήθηκε το 1990 αν και εργαζόταν με σύμβαση αορίστου χρόνου.

Από τα μέσα της δεκαετίας του ΄90 ζει μεταξύ Πολωνίας και Ελλάδας.

Άρχισε να γράφει από τα μαθητικά του χρόνια κυρίως ποίηση και το πρώτο του βιβλίο εκδόθηκε το 1965˙ για μια τριακονταετία όμως δεν έγραψε παρά ελάχιστα ποιήματα.

Ουσιαστικά καταπιάστηκε με το γράψιμο το 1996, όντας ευρισκόμενος στην Πολωνία. Ασχολήθηκε περισσότερο με τη μελέτη και τη μετάφραση ποιητών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ παράλληλα ξεκίνησε να γράφει μυθιστορήματα, θεατρικά, δοκίμια, επιφυλλίδες και διηγήματα.

Το μεγαλύτερο μέρος των έργων του παραμένει αδημοσίευτο. Έχει γράψει ως σήμερα γύρω στα 100 διηγήματα, 7 μυθιστορήματα, 2 θεατρικά, μελέτες, δοκίμια, πολιτιστικά κείμενα και μεταφράσεις, όπως: Γερμανίδες ποιήτριες του Νέου Κύματος, Γερμανοί ποιητές και μεμονωμένα ευρύτερο ποιητικό και θεατρικό έργο των: Ιβάν Γκολ, Κλέμενς Μπρεντάνο, Νοβάλις, Ν. Λενάου, Φρίντριχ Ρύκερτ, Έντουαρτ Μαίρικε, Στέφαν Γκεόργκ, Σαντόρ Πετέφι, Αλεξάντερ Κλούνγκε, Χάινερ Μύλερ, Χάινριχ Χάινε κ.ά.   

Είναι μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, στην οποία υπήρξε αντιπρόεδρος του Πειθαρχικού Συμβουλίου και της Επιτροπής Κρίσης Νέων Μελών. Κατά καιρούς συνεργάστηκε με επαρχιακές εφημερίδες και περιοδικά.