Εισαγωγή
Κάμποσες ημέρες τον τελευταίο καιρό - από τότε που αποφάσισα να αφήσω να δει το φως της δημοσιότητας αυτό το πολυκαιρισμένο πόνημα - με ταλάνιζε η σκέψη αυτού του εγχειρήματος. Γιατί αυτή η μικρή Ανθολογία Ευρωπαϊκής Ποίησης - όπως επιμένω να ονομάζω - άρχισε δειλά-δειλά να ξεμυτίζει από τα φοιτητικά μου χρόνια στη Γερμανία.
Δεκάδες ποιήματα γνωστών και λιγότερο γνωστών κι αρκετές φορές άγνωστων κι αδόκιμων ποιητών διάσπαρτα σε περιοδικά κι εφημερίδες, όπως και σε ανθολογίες ή σε αντίστοιχα ποιητικά βιβλία, άρχισα να μεταφράζω έτσι για δική μου πιότερο ευχαρίστηση κι είχανε όλα ή σχεδόν όλα την ίδια τύχη. Χάθηκαν! Ελάχιστα σπαράγματα αναβρέθηκαν με τους πιο παράξενους τρόπους… Ο ξένος μόχθος δεν υπολογίζεται πάντα, όπως του αρμόζει. Μεταγράφεται συχνά λειψός, μα δεν παύει ωστόσο σε κάποιες περιπτώσεις να γίνεται ωφέλιμος… έτσι, ας πούμε σε αυτή την ανθολογίαυπάρχουν αρκετοί ποιητές παντελώς άγνωστοι στη γλώσσα μας. Όπως κι αλλού έχω πει ή έχω γραπτώς καταθέσει, τα τελευταία δέκα περίπου χρόνια δεν κατασπατάλησα, όπως έπραξα σε άλλες περιόδους της ζωής μου, τον ελεύθερο χρόνο μου. Βάλθηκα παράλληλα με τις εσώτερες δικές μου περιπέτειες - πέστε τις αναδιφήσεις - να εντρυφώ πιότερο διεξοδικά στο ξένο μόχθο. Θαρρώ πως τα πιο σημαντικά πράγματα στο βίο μας, μας συμβαίνουν σε καθορισμένους χρόνους και τόπους. Δεν θεωρώ πως είναι αποτέλεσμα ωρίμανσης, πιο πολύ κατά την άποψή μου συνδέονται με συγκυρίες που μας τυχαίνουν - τύχη αγαθή - έρχονται και μας συναντούν. Κι αυτό δεν μας συμβαίνει, παρά ελάχιστες φορές στη ζωή μας.
Αυτές οι θείες ή θεϊκές καλύτερα να πω του βίου μας παραστάσεις, κάποτε είναι ευεργετικές, αλλά παράλληλα κι επώδυνες, ωστόσο, καθοριστικές. Μιλάω για τη δική μου περίπτωση.
Εδώ και μια δεκαετία περίπου ξεκίνησε αυτή μου η ευχάριστη περιπέτεια. Όποια ανθολογία ποίησης ή ποιητική συλλογή έπεφτε στα χέρια μου, σε όποια ευρωπαϊκή γλώσσα κι αν ήταν, αντέγραφα ποιήματα, σημειώματα βιογραφικά κι έτσι σιγά-σιγά οι ποιητές των οποίων τα ποιήματα μετέφραζα στα Ελληνικά, πληθύνονταν. Δυστυχώς όμως δεν κατέγραφα πάντα τα βιβλιογραφικά στοιχεία κι ελπίζω αυτό να μην μετράει σοβαρά στην ενημέρωση του αναγνώστη, ωστόσο θαρρώ πως μετέφερα στα γραφτά μου το ποιητικό υλικό άδολο, όσο τουλάχιστον, μου ήταν μπορετό. Σήμερα πια είμαι σε θέση να παρουσιάσω αυτή την ποιητική περιπλάνηση με μεγάλη ικανοποίηση, αφού με αυτό τον τρόπο νομίζω πως προσφέρω στο ευρύτερο αναγνωστικό κοινό σφαιρική ενημέρωση γύρω από την ευρωπαϊκή ποίηση.
Ξεκινώντας από τους αρχαίους Έλληνες ποιητές - οι πιο πολλοί από γερμανικής γλώσσας αντίστοιχες ανθολογίες - περνώ στους Λατίνους και κάποιους εκκλησιαστικούς πατέρες κι έπειτα στους Σχολαστικιστές και Μυστικιστές, στην πρώιμη, μέση κι ύστερη Αναγέννηση, στη Διαφώτιση, στα Ρεύματα Ορμής και Θυέλλης, γνωστά ως χρόνια (Sturm und Drang), στο Γερμανικό Κλασικισμό και στα σημαντικά Επαναστατικά Ρεύματα της Κεντρικής Ευρώπης, όπου και κλείνει ο πρώτος τόμος (Αρχαία Ελλάδα-1799), ο δε δεύτερος τόμος περιλαμβάνει ποιητές της Ε.Ε. που γεννήθηκαν μετά το 1800 έως 1899 και φέρει τον τίτλο, Ποιητές του 19ου αιώνα, ενώ ο τρίτος περιέχει ποιητές της Ε.Ε. που γεννήθηκαν μετά το 1900. Σε κάποιους ποιητές υπάρχουν περισσότερα στοιχεία, ενώ στους ήδη αρκετά γνωστούς, μόνο ελάχιστα, ωστόσο ανάλογα με την αξία του ποιητή - πάντα κατά τη ταπεινή μου άποψη - υπάρχουν περισσότερα του ενός, ποιήματα. Βέβαια δεν ήταν στις προθέσεις μου η μικρή αυτή ανθολογία να πάρει άβολες διαστάσεις, παραμένοντας στα όρια σχετικά… υποφερτού ποιητικού υλικού. Άλλωστε ο αναγνώστης με αυτή του την περιδιάβαση θα κρατήσει ότι κι όσα επιθυμεί κι εγώ ευελπιστώ σε μια κατοπινή επανέκδοση να βελτιώσω την ποιότητα του πονήματός μου. Να προσθέσω ακόμα κάποιες μου απόψεις αναφορικά με τη διάρθρωση του όλου σώματος της ανθολογίας.
Θα ήταν πολύ δύσκολο οι εκατοντάδες παρουσιαζόμενοι ποιητές να καταταγούν σε κινήματα ή ρεύματα, αφού αυτά υπήρξαν σε διαφορετικούς χρόνους στις χώρες της Ε.Ε. Προτίμησα την ανθολόγησή τους κατά χρονολογική σειρά, αν και στον πρώτο τόμο υπάρχουν μερικές παραβλέψεις κι αυτό για λόγους συνοχής κάποιας ιδιαιτερότητας.
Θεώρησα όμως σκόπιμο να μην συμπεριλάβω ελληνόφωνη ποίηση Νέων και Νεότερων χρόνων, αφού υπάρχουν δεκάδες τέτοιες ανθολογίες στη γλώσσα μας (Ελλαδιτών και Κυπρίων), πολλές από αυτές έγκυρες και πλήρεις, εξάλλου τα ποιήματα όλων των ποιητών που συμπεριλαμβάνονται στη Μικρή αυτή Ανθολογία Ευρωπαίων Ποιητών προέρχονται από μεταφράσεις μου. Πιθανόν σε μια μεταγενέστερη έκδοση να αναθεωρήσω αυτή την άποψη. Αρχική μου σκέψη υπήρξε να ανθολογήσω μόνο ποιητές της Ε.Ε. - για αυτό δεν συμπεριέλαβα Ελβετούς ποιητές - πέραν των πολύ γνωστών, όπως επίσης και Βαλκάνιους ποιητές - αν κι η Βουλγαρία και Ρουμανία είναι ήδη μέλη της Ε.Ε. - αλλά παρόλα αυτά, συμπεριέλαβα Ρώσους ποιητές, διότι ακράδαντα πιστεύω, πως χωρίς τη συμμετοχή τους η Ευρωπαϊκή Ποίηση θα ήταν φτωχότερη, αφού σίγουρα επηρέασαν κατά το μάλλον ή ήττον ποιητές όμορων ευρωπαϊκών χωρών. Εν κατακλείδι να σημειώσω, πως προτίμησα να αφήσω τα ονόματα των ποιητών στη γλώσσα τους, για αποφυγή πιθανών λανθασμένων μεταγλωττίσεων.
Σωτήρης Ε. Γυφτάκης,
Ιανουάριος 2008, Χολαργός Αττικής
ΑΡΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΟΙΗΤΕΣ
Όμηρος, Ησίοδος, Ορφικοί Ύμνοι, Αρκτίνος, Αγίας Τροιζήνιος, Καλλίνος, Ήριννα, Σαπφώ, Αρίωνας, Αρχίλοχος, Αλκμάν, Αλκαίος, Στησίχορος, Πρατίνας, Ονομάκριτος, Πυθαγόρας, Σόλων, Σιμωνίδης, Θέογνις, Ανακρέων, Σιμωνίδης ο Κείος, Ίβυκος, Ξενοφάνης, Παρμενίδης, Πίνδαρος, Επίχαρμος, Λικύμνιος, Ανύτη, Σοφοκλής, Ευριπίδης, Αριστοφάνης, Άρχιππος, Ηγήμων ο Θάσιος, Βακχυλίδης ο Κείος, Χαιρήμονας, Δημόδοκος, Τιμοκρέων, Δικαιογένης, Πλάτων, Εμπεδοκλής, Λυκοφρονίδης, Αριστοτέλης, Κράτης, Καλλίμαχος, Υβρίας, Αρίφρων, Αλέξης, Φανοκλής, Λεωνίδας Τάραντα, Θεόκριτος, Αδδαίος Μακεδών, Ποσείδιππος, Διότιμος Μιλήσιος, Θεοδωρίδας, Νόσσις, Ήδυλος, Αγαλίς Κερκυραία, Άρατος, Αστυδάμας, Αρχίβουλος, Αρχίμηλος, Ανύτη η Μυτιληναία, Διοσκουρίδης, Ερμιάναξ, Ευφορίων, Ηράκλειτος, Ηγήσιππος, Ηγήμων Θηβαίος, Λέσχος Λέσβιος, Μυρώ, Νίκανδρος, Πείσανδρος, Ποσείδιππος, Ριανός, Ασκληπιάδης Σάμιος, Μόσχος, Αλκαίος Μεσσήνιος, Βίων, Αντίπατρος Σιδώνας, Αντίπατρος Θεσσαλονίκης, Μελέαγρος, Λουκιανός.
Κρύψαντες γάρ έχουσι θεοί βίον ανθρώποισι
(Ησίοδος: Έργα και ημέραι)