Στην Τερπνή των Σερρών η συνύπαρξη των αντιθέτων ήταν ένα γνώρισμα που χαρακτήριζε ανέκαθεν τους Τερπνιώτες, αυτούς που τους γέννησε ο τόπος τους κι αυτούς που ρίζωσαν στο χωριό πριν από τον πόλεμο. Στην Κατοχή, τότε που τα πολιτικά πάθη ήταν γενικώς εκτός ελέγχου, σε ένα γεγονός συλλογικής αλληλεγγύης για την προστασία και διάσωση αντιπάλων, φάνηκε έντονα το γνώρισμα αυτό. Το γεγονός της διάσωσης έδωσε την αφορμή να γραφεί μια σειρά διηγημάτων, που δεν αναφέρονται μόνο στην Τερπνή, την πλειονότητα των οποίων διατρέχει αυτή η συνύπαρξη. Συνύπαρξη σε αντιθέσεις όχι μόνον πολιτικής φύσεως, αλλά και σε αυτές της καθημερινής ζωής.

Νίκος Λ. Πασχαλούδης

Προλογικό Σημείωμα

Δεν ήταν δικό μου το λάθος

Η κρυψάνα

Η μπομπότα

Η Κηφισιά μας

Το θαμμένο μυστικό

Οι Ντορήδες του Λεωνίδα

Η παρέα των αντιθέτων

Το ταξίδι στη θάλασσα

Η κυρά Βαΐτσα

Η παρέλαση

Ο μετανάστης

Το ζεϊμπέκικο του Στέλιου

Σαν παιδικοί φίλοι

Οι αλήτες

Η σιωπή

Αυστηρώς Απόρρητον

Τρεις νύχτες στο Διαπόρι

Η ανατροπή

Οι Ταβλαδόροι

Ο γερο-Θανάσης ο “γιατρός”

Οι στεριανοί

Το φυλαχτό

Το χάδι

Ο κούρκος

Ο γερο-Δήμος

Ο λόγος της τιμής

Το τριπλό τάμα

Η εκπλήρωση του τριπλού τάματος

Η πέτρινη κούκλα

Ένας νέος φίλος

Ένας πολλαπλός αντίλαλος

Απόσπασμα από το διήγημα

«Ο μετανάστης»

Το χωριό του Πέτρου δεν είναι σαν τα καμποχώρια που βαλτώνουν καταμεσίς στον κάμπο, ούτε κρέμεται στις βουνοπλαγιές. Δεν ζει στην απεραντοσύνη της θάλασσας, νιώθει όμως την ανοιχτωσιά του κάμπου, καθώς ακουμπά την ράχη του, σαν να στυλώνει, στις πρώτες πλαγιές της Μοράβας. Στυλώνει στις πλαγιές, που χαίρεσαι να τις ανηφορίζεις πηγαίνοντας για τις κορυφές. Στυλώνει στις πλαγιές, όπου τα καπνοτόπια με τα σταροχώραφα και τα βοσκοτόπια με το δάσος δένονται σαν το στημόνι με το υφάδι. Δεν βρίσκεις ξερότοπο στις πλαγιές, δεν βρίσκεις πέτρα ή γκρεμό, όταν ανηφορίζεις τη Μοράβα. Θαρρείς ότι ο χρόνος σμίλεψε τις ράχες, για να τις χαίρονται οι χωριανοί του Πέτρου, για να γαληνεύει το είναι τους και να γίνονται κι αυτοί σαν τον τόπο που τους γέννησε. Σαν τον κάμπο τους που δεν βαλτώνει, σαν το ήμερο βουνό τους.

Ήταν πάντα οι χωριανοί του Πέτρου σαν τον τόπο τους. Στους καλούς καιρούς σαν τον κάμπο τους, στους άσχημους σαν το βουνό τους. Στην ειρήνη, δουλευτάρηδες και νοικοκυραίοι. Νοικοκυραίοι και στη δουλειά και στη σκόλη. Στη δουλειά, έκαναν τη νύχτα μέρα, το χειμώνα καλοκαίρι. Στις σκόλες, στις γιορτές και στα πανηγύρια χόρευαν με το «μήλο μου κόκκινο», άκουγαν τα καθιστικά μακεδονίτικα τραγούδια και χαίρονταν το μαύρο μπρούσκο κρασί, που τους χάριζε η γη τους.

Στους δύσκολους καιρούς, στον πόλεμο, στην κατοχή, στον χαλασμό, ήταν σαν το βουνό τους. Οι αντιθέσεις τους τούς έφερναν απέναντι, μα όπως στις ράχες της Μοράβας, δεν τους χώριζαν αγεφύρωτα χάσματα. Πάντα υπήρχαν βατά μονοπάτια ανάμεσά τους, για συνεννόηση και επικοινωνία. Μπορούσαν να τα περπατήσουν και να πάνε απέναντι φαΐ, να πάνε ψωμί, να πούνε μια κουβέντα για να γλιτώσουν κάποιο χωριανό τους. Δεν έμαθαν να περπατούν σε άγριους και κοφτερούς βράχους και να αγριεύουν. Έμαθαν στη ζωή τους να απλώνονται στις ομαλές ράχες και να ημερεύουν, έμαθαν να φωνάζουν και να ακούγονται στην απέναντι μεριά. Μπορούσαν και στους δύσκολους καιρούς να αντικρίζουν ο ένας τον άλλον κι ας βρίσκονταν σ’ αντικρινές ράχες. Ήταν οι ράχες κοντινές, ήταν ήμερες, ήταν το ίδιο και οι χωριανοί του Πέτρου. Όλοι οι χωριανοί. Κι αυτοί που τους γέννησε ο τόπος κι αυτοί που ρίζωσαν και χώνεψαν στο χωριό πριν από τον πόλεμο. Όλοι ήταν ένα. Δουλευτάρηδες και νοικοκυραίοι στην ειρήνη, ήρεμοι και μυαλωμένοι στον χαλασμό.

[…]

Ο Νίκος Λ. Πασχαλούδης γεννήθηκε στην Τερπνή Σερρών το 1936.

Είναι παντρεμένος με την καθηγήτρια Δ. Ε. Φωτεινή Μπιζιάνου και έχει δυο θυγατέρες, τη Βαΐα και τη Βασιλεία.

Τελείωσε το εξατάξιο Γυμνάσιο Νιγρίτας και σπούδασε Φυσικός στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης.

Το 1964 διορίστηκε στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και υπηρέτησε μέχρι το 1990. Εργάστηκε ως καθηγητής, Δ/ντής Μεταλυκειακού Κέντρου, Γυμνασιάρχης και ως Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Δ. Ε. του Νομού Σερρών. Παράλληλα από το 1984 μέχρι το 1987 υπηρέτησε τη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σερρών, ως πρόεδρος της Εφορείας της.

Μετά το 1974 εκλέχτηκε επανειλημμένα πρόεδρος της ΕΛΜΕ Σερρών και εκπροσώπησε τους συναδέρφους του ως αιρετός εκπρόσωπός τους.

Το 1996 δημοσίευσε μια σειρά διηγημάτων στην εφημερίδα των Σερρών «Παρατηρητής». Δημοσίευσε επίσης περιγραφές παραδοσιακών παιχνιδιών και άλλο λαογραφικό υλικό, στη δίμηνη έκδοση του συλλόγου των Τερπνιωτών της Θεσσαλονίκης Η Τερπνή.

Στη συνέχεια έγραψε τα βιβλία:

1.     Τα Τερπνιώτικα και τα Νιγριτινά. Ένα γλωσσικό ιδίωμα της Βισαλτίας Σερρών. Αθήνα 2000.

2.     Τότε που παίζαμε. Τα παραδοσιακά παιχνίδια της Βισαλτίας Σερρών. Αθήνα ¹2001, Θεσσαλονίκη ²2008.

3.     Οι Λαζαρίνες της Βισαλτίας. 69 Λαζαριανά τραγούδια με 100 παραλλαγές. Θεσσαλονίκη 2002.

4.     Δημοτικά τραγούδια του Θεολόγου Ευβοίας., Σέρρες 2006.

5.     Δημοτικά Τραγούδια. Η μουσική παράδοση της Νιγρίτας και της Βισαλτίας. Θεσσαλονίκη 2007.

6.     Η Τερπνή. Αναφορές στο χθες και το σήμερα. Θεσσαλονίκη 2012.

7.     Η Βισαλτία του χθες.H ζωή στο αγροτικό περιβάλλον της Νιγρίτας και των χωριών της Βισαλτίας. Θεσσαλονίκη 2013.

8.     Παραδοσιακά επαγγέλματα στη Νιγρίτα και την Τερπνή. Υπό έκδοση.