Σκόρπιες σελίδες∙ κείμενά μου που έχουν δημοσιευτεί σε λογοτεχνικά περιοδικά και εφημερίδες, αλλά δεν είχαν συμπεριληφθεί στα μέχρι τώρα εκδοθέντα βιβλία μου. Το παρόν έργο συγκεντρώνει επίκαιρα θέματα, άρθρα και ομιλίες που έχω παρουσιάσει σε σχολεία, δήμους, συλλόγους και σε διάφορες επετειακές εκδηλώσεις.
Μέσα στις σελίδες του συναντώνται η ελιά, τα τραίνα που χάθηκαν χωρίς επιστροφή, η γυναίκα, η μάνα, τα παιδιά και το παιδικό βιβλίο. Παρουσιάζονται, επίσης, ιστορικά γεγονότα, στιγμές από παρουσιάσεις του έργου μου, τιμητικές αναφορές, καθώς και πρόσωπα που έφυγαν από τη ζωή, αλλά παραμένουν ζωντανά στη μνήμη μας.

Προλογικό σημείωμα

 

Ενότητα 1: Σύμμεικτα

Ελιά, δεντρί αγαπημένο

Πρωτομαγιά

Τρένα... Σταθμοί... Επιβάτες

Ειμαρμένη – τύχη – μοίρα

Τα τρένα που φύγαν... χωρίς γυρισμό

Με αφορμή το ημερολόγιο και τη φραγκοσυκιά

Ημέρα της Ποίησης

 

Ενότητα 2: Γυναίκα – Μάνα

Η γιορτή της γυναίκας

Γυναίκες και ψήφος

Αφιέρωμα: 8 Μάρτη: Ημέρα της Γυναίκας

Ημέρα της Γυναίκας

Η γιορτή της Μάνας

Τιμή στις υπερήλικες αγρότισσες μάνες

Η γιορτή της μάνας την περασμένη Κυριακή

 

Ενότητα 3: Για τα παιδιά και το παιδικό βιβλίο

2 Απριλίου. Ημέρα του παιδικού βιβλίου

Ασυνόδευτα παιδιά

Ομιλία στην αίθουσα της Ένωσης Μεσσήνιων Συγγραφέων για την πορεία μου στο συγγραφικό μου έργο για παιδιά στις 10-4-2014

Τα βιβλία μου για παιδιά

Το παιδικό βιβλίο

Για την Παγκόσμια Ημέρα του Παιδιού

Σχολικά νέα

Οι Τρεις Ιεράρχες

Τα Παραμύθια

Το εξωσχολικό παιδικό βιβλίο

Για τη γλώσσα μας

 

Ενότητα 4: Ιστορικά

Η επανάσταση στην Τριφυλία. Ο Άγιος Δημήτρης του Σουλιμά

Οι Ντρέδες και τα Σουλιμοχώρια

Το θαύμα του 1821 και η συμβολή των Ντρέδων

Σουλιμά: Ένας τόπος, ένα όνομα που έγραψε ιστορία

Για την 194η επέτειο του ξεσηκωμού των Ντρέδων

Λαογραφικό Μουσείο στο Σουλιμά

Καλαμάτα, 23 του Μάρτη του 1821 - Πρώτη ημέρα της Ελευθερίας, έδωσαν και οι Ντρέδες το «παρών» εκεί

Ανταλλαγή επιστολών μεταξύ Ιμπραήμ και Ντρέδων και οι μεταξύ τους μάχες

 

Ενότητα 5: Παρουσιάσεις του έργου της σε τιμητικά αφιερώματα

Παρουσίαση της Γαρυφαλλιάς Κατσαμπάνη-Τσαγκάρη στο Πνευματικό Κέντρο Καλαμάτας

ΛΕΣΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΦΙΛΟΛΟΓΩΝ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ: Αφιέρωμα σε 2 Μεσσήνιους συγγραφείς

ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΛΛΗΝΩΝ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ: Τιμητική εκδήλωση για 4 Μεσσήνιους λογοτέχνες

Παρουσίαση του έργου της Γαρυφαλλιάς Κατσαμπάνη-Τσαγκάρη στην Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών στις 10-11-2019

 

Ενότητα 6: Στη μνήμη αυτών που έφυγαν αλλά υπάρχουν

Αποχαιρετισμός στον Μίμη

Αποχαιρετισμός στη μάνα μου

Στη μνήμη του Δημητρίου Κ. Τσαγκάρη

Γιάννης Κατσαμπάνης: ο Άνθρωπος, ο Δικαστικός

ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΩΝ ΜΕΣΣΗΝΙΩΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ: Μνήμη του Καλαματιανού Ποιητή Κώστα Πηγαδιώτη

Λογοτέχνες του τόπου μας: Νίκη Κακαβά-Γαρίδη

Γεώργιος Αλεβίζος: ο Άνθρωπος, ο Καπετάνιος, ο Ποιητής

Βασιλική Φειδά-Βύνιου

Μαρκάκης Κώστας: ο Άνθρωπος, ο Νομικός, ο Λογοτέχνης

Ειμαρμένη – τύχη – μοίρα

Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα οι άνθρωποι μιλούσαν για την ειμαρμένη, την τύχη και τη μοίρα. Ας δούμε πώς τις φαντάζονταν και τι πίστευαν.

Η ειμαρμένη ήταν η τύχη των ανθρώπων που ήταν προσωποποιημένη ανώτατη δύναμη που εξουσίαζε και κινούσε τις πράξεις τους προς έναν σκοπό δικό της, το πεπρωμένο, την αναπότρεπτη μοίρα. Δηλαδή παγκόσμιο νόμο, κατά τον Πυθαγόρα, ενώ οι στωικοί φιλόσοφοι τη θεοποίησαν.

Η τύχη πίστευαν πως ήταν μία θεότητα της Μυθολογίας, κόρη του Ωκεανού και της Τηθύος. Σύμβολό της ήταν το κέρας της Αμάλθειας που δήλωνε αφθονία και ευτυχία. Σύμβολά της ήταν επίσης η σφαίρα, ο τροχός και οι πτέρυγες που δήλωναν την αστάθεια του χαρακτήρα της.

Η μοίρα. Κατά την αρχαιότητα ήταν τρεις θεές και όχι μία, οι μοίρες. Στον έλεγχο του πεπρωμένου των ανθρώπων πολλές φορές ήταν πιο ισχυρές από τους θεούς και αυτές επέβαλαν τη θέλησή τους. Αργότερα, τους έδωσαν ονόματα. Η μία ήταν η Κλωθώ, που έπλεκε (έκλωθε), έγνεθε το νήμα της ζωής των ανθρώπων, η δεύτερη η Λάχεσις, που τύλιγε το νήμα της ζωής τους σε αδράχτι, και η τρίτη η Άτροπος, που έκοβε το νήμα της ζωής τους. Στα νεότερα χρόνια, ακόμα και σήμερα κάποιοι, πιστεύουν πως οι τρεις μοίρες επισκέπτονται τα τρία πρώτα βράδια της ζωής του κάθε παιδιού που γεννιέται για να το μοιράνουν. Γι’ αυτό, σε πολλά μέρη της χώρας μας έβαζαν δίπλα στο μπεσίκι του μωρού γλυκά και καλούδια για να καλοπιάσουν τις μοίρες και να το καλομοιράνουν.

Τη μοίρα τη λέμε και ριζικό. Πάμπολλες οι λέξεις και οι φράσεις που χρησιμοποιούμε καθημερινά που αναφέρονται στην τύχη, τη μοίρα και το ριζικό. Αναφέρω μερικές: τυχερός, άτυχος, τυχοδιώκτης, τυχόν, ευτυχία, δυστυχία, καλότυχος, κακότυχος, τυχαίος, τυχάρπαστος, ευτυχισμένος, δυστυχισμένος, επιτυχημένος, αποτυχημένος, καλοτυχίζω και άμοιρος κακόμοιρος, καλόμοιρος, μοιρολατρεία, μοιρολάτρης, κακομοίρης, κακομοιριά, όπως και καλορίζικος, κακορίζικος, ριζικάρια. Φράσεις όπως: «Καλή τύχη», «μίλησε με την τύχη του», «του το χρώσταγε η μοίρα του» και παροιμίες όπως: «ό,τι γράφει δεν ξεγράφει», «το πεπρωμένο φυγείν αδύνατον» των αρχαίων, «αν έχει τύχη διάβαινε και ριζικό περπάτει», «καλότυχα να ’ναι τα προικιά κι ας είν’ και κροκιδένια» (από ευτελή υλικά), «καλότυχο να ’ν’ το παιδί κι ας μοιάζει και του φούρνου» (ας είναι άσχημο, αφού το μαύρο χρώμα δήλωνε ασχήμια και το άσπρο ομορφιά), «μην κοιτάς τη στραβή μου την αρίδα, κοίτα την ίσια μου τη μοίρα» (για ανθρώπους, κυρίως κοπέλες, που είχαν καλή τύχη, καλό γάμο, ενώ δεν είχαν τα ανάλογα προσόντα), βρίσκονται συχνά στο στόμα του λαού μας. […]

 

Ασυνόδευτα παιδιά

Άκουσα και τι δεν άκουσα για κείνα τα παιδιά, για τα προσφυγόπουλα που έφτασαν στη χώρα μας από τη Συρία, που την ταλάνιζε ο πόλεμος ο εμφύλιος. Όλοι οι πόλεμοι φρικτοί και παράλογοι, μα οι εμφύλιοι είναι η κορυφή του παραλογισμού. Δυστυχώς, η χώρα μας γνωρίζει καλά από πολέμους και εμφυλίους από την αρχαιότητα μέχρι πρόσφατα στον αιώνα που μας πέρασε.

Τα παιδιά, τα προσφυγόπουλα από τη Συρία, ήρθαν στη χώρα μας άλλα με τους γονείς τους και άλλα μόνα τους ασυνόδευτα, με χίλιους δυο κινδύνους περνώντας το Αιγαίο ή οδοιπορώντας πολλές μέρες περνώντας τον Έβρο, το ποτάμι σύνορο. […]

Κάποιοι έλεγαν: «Τι θέλουν εδώ, τι μπορούμε να τους δώσουμε εμείς; Μόνο τη φτώχεια μας μπορούμε να μοιραστούμε μαζί τους» κι άλλοι: «Τα στέλνουν εδώ σε μας, για να μας εξισλαμίσουν, να αλλοιώσουν τον ελληνικό πληθυσμό, να χάσουμε τη γλώσσα και τον πολιτισμό μας» και πολλά άλλα ακόμα. Από μια γυναίκα, μάνα τριών παιδιών, άκουσα να λέει: «Τι μάνες είναι αυτές που στέλνουν τα παιδιά τους, τα σπλάχνα τους στην προσφυγιά, δεν έχουν πόνο μέσα τους, δεν έχουν καρδιά;»

Ξέχασε η εν λόγω κυρία πως σε τέτοιες περιπτώσεις, σε πολέμους, χάνει η μάνα το παιδί και το παιδί τη μάνα. Πόσες οικογένειες δεν χωρίστηκαν στην προκυμαία της Σμύρνης το 1922, όταν τόσοι Έλληνες απ’ αυτούς που σώθηκαν πήραν τη στράτα της προσφυγιάς! Άλλοι ξανάσμιξαν με τους δικούς τους και άλλοι μάταια έψαχναν κι ακόμα ψάχνουν οι απόγονοί τους να βρουν άκρη. Ακούγοντας τα λόγια αυτής της κυρίας θυμήθηκα μια ιστορία που άκουσα και νομίζω πως αξίζει να τη γράψω. […]

 

 

 

Η Γαρυφαλλιά Κατσαμπάνη-Τσαγκάρη
γεννήθηκε το 1944 στο Δώριο Τριφυλίας.
Σε ηλικία επτά ετών έχασε τον πατέρα
της. Τις εγκύκλιες σπουδές της ολοκλή-
ρωσε στο χωριό της. Σπούδασε έναν
χρόνο στο Πάντειο και τέσσερα χρό-
νια στη Σχολή Μαιών τού Μαιευτηρίου
«Αλεξάνδρα». Ως μαία εργάστηκε στο
Δημόσιο σε αγροτικά ιατρεία του τόπου
της. Διαμένει μόνιμα στη Βαλύρα Μεσ-
σηνίας.
 

Στα Γράμματα εμφανίστηκε το 1993 και έχει εκδώσει τα
παρακάτω βιβλία: 1) «Τα χελιδόνια», ποιήματα για παιδιά,
1993, 2) «Άλλα αλήθεια και άλλα παραμύθια», αφηγήμα-
τα-μύθοι, 1995, 3) «Στην άκρη της πόλης», διηγήματα, 1996,
4) «Διέξοδος και φυγή», ποιητική συλλογή, 1997, 5) «Οι λεύ-
κες ξαναγέμισαν πουλιά», διηγήματα, 1999, 6) «Μύθοι – Θρύ-
λοι – Ιστορίες», λαογραφικό, 2001, 7) «Δημοτικά τραγούδια
και μοιρολόγια του τόπου μου», λαογραφικό, 2004, 8) «Από
καρδιάς», ποιητική συλλογή, 2008, 9) «Η κυρά του λόφου»,
διηγήματα, 2011, 10) «Τα δώδεκα παιδιά του χρόνου», λαο-
γραφικό, 2013, 11) «Του νου και της καρδιάς», ποιητική συλ-
λογή, εκδ. Λεξίτυπον, 2016, 12) «Δροσοσταλιές και νότες»,
ποιήματα για παιδιά, εκδ. Λεξίτυπον, 2016, 13) «Απ’ όσα
γράφει η ζωή», διηγήματα, εκδ. Λεξίτυπον, 2018, 14) «Λαο-
γραφικά» (Απόκριες – Καρναβάλι στα Σουλιμοχώρια της Τρι-
φυλίας), εκδ. Λεξίτυπον, 2018.
 

Πολλές εργασίες της, ποιήματα και πεζά, έχουν δημοσιευτεί
στα λογοτεχνικά περιοδικά: «Πνευματική Ζωή», «Τριφυλιακή
Εστία», «Νέα Αριάδνη», «Έκφραση», «Ιθώμη», «Μαθητική
Χαρά» και στις εφημερίδες «Σημαία», «Φωνή», «Μεσσηνια-
κός Λόγος», «Νουμάς», «Μεσσηνιακά Νέα», «Βαλύρα», «Η
Φωνή του Αγίου Νίκωνα», «Τα νέα των Σουλιμαίων», «Γεωρ-
γιτσιάνικα Νέα» κ.ά.
 

Ποιήματα, διηγήματα και λαογραφικά κείμενά της έχουν
καταχωρηθεί στις εξής ανθολογίες: 1) «Ανθολογία για παιδιά
και νέους», εκδ. Τοξότης, 2) «Λογοτέχνες του καιρού μας»
(Ανθολογία Νεοελληνικής Ποίησης), εκδ. Πνευματική Ζωή, 3)
«Παναθήναια 2004», εκδ. Δ.Ε.Ε.Λ., 4) «Ανθολογία Ποίησης»,
1ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, 2005, εκδ. Υδρόγειος, 5) «Ανθο-
λογία Ποίησης και Διηγήματος», εκδ. Πολιτιστική Συνεργασία,
τόμος Γ΄, 2006, 6) «Μεσσηνιακές Δημιουργίες», στους επτά
τόμους που εκδόθηκαν αντίστοιχα τα έτη 2006, 2008, 2011,
2012, 2014, 2016 και 2020, εκδ. Ένωση Μεσσήνιων Συγγρα-
φέων, 7) Ανθολογία Ποίησης «Διεθνής Γιορτή Ποιητών» της
Δ.Ε.Ε.Λ. 2011, εκδ. Σμυρνιωτάκης, 8) «Έλληνες Ποιητές και
Ζωγράφοι» (Ανθολόγιο), εκδ. Σμυρνιωτάκης, 9) «Ανθολογία
Ποιήματος – Διηγήματος και Δοκιμίου» (Θ΄ Τόμος: Σύγχρονοι
Έλληνες λογοτέχνες – με αφιέρωμα στη Μεσσηνία), εκδ. Πολι-
τιστική Συνεργασία, 2016, 10) Στους 2 τόμους της «Παιδικής
Ανθολογίας»: α) «Φθινόπωρο – Χειμώνας», εκδ. Μαραθιά,
2020, β) «Άνοιξη – Καλοκαίρι», εκδ. Φιλιππότη, 2021, που
είναι συμμετοχή και συνεργασία επτά Μεσσήνιων λογοτέχνι-
δων, 11) Στην επετειακή έκδοση «Από το ’21 στο 2021» της
Ένωσης Μεσσήνιων Συγγραφέων, εκδ. Καλλίεργο, 2021, 12)
«Ανθολογία Ποιήματος – Διηγήματος και Δοκιμίου» (Ι΄ Τόμος:
Σύγχρονοι Έλληνες λογοτέχνες – Αφιέρωμα στη Μεσσηνία),
εκδ. Πολιτιστική Συνεργασία, 2020.
 

Εξακολουθεί να δημοσιεύει σε εφημερίδες και περιοδικά
βιβλιοπαρουσιάσεις και κείμενα με θέματα επίκαιρα, ιστορι-
κά, λαογραφικά.
Έχουν γραφτεί εκατοντάδες κριτικές από αξιόλογους αν-
θρώπους των Γραμμάτων και του Πνεύματος που επαινούν
το έργο της, για το οποίο έχει τιμηθεί με πολλές και ποικίλες
διακρίσεις, τριάντα πέντε συνολικά, τόσο στην Ελλάδα όσο
και στο εξωτερικό, από αρμόδιους φορείς του πολιτισμού κ.ά.
Έχει προσκληθεί και πραγματοποιήσει ομιλίες σε Δημοτικά
Σχολεία, Νηπιαγωγεία, Δήμους και Πολιτιστικούς Συλλόγους.
Έχει εργοβιογραφηθεί στην «Πελοποννησιακή Λογοτεχνία»
του Κώστα Σταμάτη, στη «Διαρκή Ιστορία της Νεοελληνικής
Λογοτεχνίας» του Μιχάλη Σταφυλά και στη «Μεγάλη Εγκυ-
κλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας» του Χάρη Πάτση,
τόμοι 14 και 27.
 

Είναι τακτικό μέλος της «Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών»,
της «Διεθνούς Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών», της «Ένω-
σης Μεσσήνιων Συγγραφέων» και του «Συνδέσμου Ιστορικών
Συγγραφέων».