Στο βιβλίο μου «Ευχές και κατάρες» καταγράφω τον τρόπο με τον οποίο ο λαός μας πίστευε και εξακολουθεί να πιστεύει στις ευχές και τις κατάρες: πώς και πότε τις έλεγε, όπως τις άκουσα, τις διάβασα και τις θυμάμαι.
Οι κατάρες –όπως και οι ευχές– συναντώνται στις παροιμίες, στα παραμύθια, στα δημοτικά τραγούδια, στην καθημερινότητα και γενικότερα σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής. Αντικατοπτρίζουν την ευαισθησία, το ήθος και την ψυχοσύνθεση του λαού μας, φωτίζοντας μια πλούσια, ζωντανή και συχνά παραγνωρισμένη πτυχή της λαϊκής μας παράδοσης.

Αντί προλόγου

Μέρος Α΄: Ευχή – Ευχές

Η χελώνα, η αράχνη, ο σκαντζόχοιρος και η μέλισσα

Ευχές από τον κύκλο της ζωής

Ευχές στις μεγάλες θρησκευτικές εορτές

Ευχές στις εργασίες των αγροτών

Μέρος Β΄: Κατάρα – Κατάρες

Μέρος Γ΄: Κριτικές και σχόλια για προηγούμενο βιβλίο της συγγραφέως «Η Γυναίκα στο Δημοτικό Τραγούδι» (εκδ. Λεξίτυπον, 2022)

Ευχές από τον κύκλο της ζωής

Ο λαός συνοδεύει με πολλές ευχές τον άνθρωπο στους βασικούς κύκλους - σταθμούς της ζωής του, τη γέννηση, τον γάμο και τον θάνατο. […]

Ο γάμος, ευχάριστο γεγονός, είναι σταθμός στη ζωή του ανθρώπου. Γλέντια, τραγούδια, ευχές και δώρα στο νέο ζευγάρι τούς συνόδευαν στο ξεκίνημα της νέας ζωής τους. […] Η νύφη ήταν η πρωταγωνίστρια του γάμου. Τα τραγούδια του γάμου περιέχουν πολλές ευχές για το νέο ζευγάρι, τη νύφη, τον γαμπρό, τον κουμπάρο και για όλο το συμπεθεριό. […]

Ευχές συναντάμε σε πολλά δημοτικά τραγούδια, όπως στις παραλογές και στα κλέφτικα. […] Όταν έφευγαν τα παιδιά τους για τα βουνά, στα κλέφτικα λημέρια, τους έδιναν την ευχή τους, έβαζαν την πατρίδα πάνω από καθετί πολύτιμο και αγαπητό. Η ευχή τους ήταν ευχή καρδιάς, όπως μας λένε τα πιο κάτω δημοτικά, κλέφτικα τραγούδια:

«Μια χήρα είχε ένα παιδί κι όλο ευχές του δίνει.

–Κλέφτης, παιδί μου, να γινείς, να γίνεις καπετάνιος,

να πολεμήσεις την Τουρκιά, μουρτάτες και τυράννους

κι αν σκοτωθείς στον πόλεμο τραγούδι θα σου βγάλουν».

Παρόμοιο και το πιο κάτω τραγούδι:

«Μια μάνα που ’χει ένα παιδί ούλο ευχές του δίνει.

Του λέει κλέφτης να γινεί, κλέφτης να σεργιανίσει∙

ολημερίς στον πόλεμο, το βράδυ καραούλι

και τα γλυκοχαράματα τους Τούρκους να σκοτώνει.

ή

και τα γλυκοχαράματα να πιάνει το ταμπούρι».

Μια μάνα που ο γιος της είναι κλέφτης και έχει το λημέρι του στον Όλυμπο τού στέλνει μήνυμα με το αηδόνι. Μήνυμα προσταγή, ευχή και κατάρα μαζί, σαν το «ἤ τάν ἤ ἐπί τᾶς», με το οποίο ξεπροβόδιζαν οι αρχαίες Σπαρτιάτισσες τα παιδιά τους στον πόλεμο. Αλήθεια, πόσο μοιάζει το τραγούδι αυτό.

«…Να του πεις, καημένο αηδόνι,

να θυμάται την ευχή,

την ευχή της μάνας του.

Αν δε διώξει τους εχθρούς μας

απ’ την πατρική μας γη,

μάνα του να μη με πει».

Η Γαρυφαλλιά Κατσαμπάνη-Τσαγκάρη
γεννήθηκε το 1944 στο Δώριο Τριφυλίας.
Σε ηλικία επτά ετών έχασε τον πατέρα
της. Τις εγκύκλιες σπουδές της ολοκλή-
ρωσε στο χωριό της. Σπούδασε έναν
χρόνο στο Πάντειο και τέσσερα χρό-
νια στη Σχολή Μαιών τού Μαιευτηρίου
«Αλεξάνδρα». Ως μαία εργάστηκε στο
Δημόσιο σε αγροτικά ιατρεία του τόπου
της. Διαμένει μόνιμα στη Βαλύρα Μεσ-
σηνίας.
 

Στα Γράμματα εμφανίστηκε το 1993 και έχει εκδώσει τα
παρακάτω βιβλία: 1) «Τα χελιδόνια», ποιήματα για παιδιά,
1993, 2) «Άλλα αλήθεια και άλλα παραμύθια», αφηγήμα-
τα-μύθοι, 1995, 3) «Στην άκρη της πόλης», διηγήματα, 1996,
4) «Διέξοδος και φυγή», ποιητική συλλογή, 1997, 5) «Οι λεύ-
κες ξαναγέμισαν πουλιά», διηγήματα, 1999, 6) «Μύθοι – Θρύ-
λοι – Ιστορίες», λαογραφικό, 2001, 7) «Δημοτικά τραγούδια
και μοιρολόγια του τόπου μου», λαογραφικό, 2004, 8) «Από
καρδιάς», ποιητική συλλογή, 2008, 9) «Η κυρά του λόφου»,
διηγήματα, 2011, 10) «Τα δώδεκα παιδιά του χρόνου», λαο-
γραφικό, 2013, 11) «Του νου και της καρδιάς», ποιητική συλ-
λογή, εκδ. Λεξίτυπον, 2016, 12) «Δροσοσταλιές και νότες»,
ποιήματα για παιδιά, εκδ. Λεξίτυπον, 2016, 13) «Απ’ όσα
γράφει η ζωή», διηγήματα, εκδ. Λεξίτυπον, 2018, 14) «Λαο-
γραφικά» (Απόκριες – Καρναβάλι στα Σουλιμοχώρια της Τρι-
φυλίας), εκδ. Λεξίτυπον, 2018.
 

Πολλές εργασίες της, ποιήματα και πεζά, έχουν δημοσιευτεί
στα λογοτεχνικά περιοδικά: «Πνευματική Ζωή», «Τριφυλιακή
Εστία», «Νέα Αριάδνη», «Έκφραση», «Ιθώμη», «Μαθητική
Χαρά» και στις εφημερίδες «Σημαία», «Φωνή», «Μεσσηνια-
κός Λόγος», «Νουμάς», «Μεσσηνιακά Νέα», «Βαλύρα», «Η
Φωνή του Αγίου Νίκωνα», «Τα νέα των Σουλιμαίων», «Γεωρ-
γιτσιάνικα Νέα» κ.ά.
 

Ποιήματα, διηγήματα και λαογραφικά κείμενά της έχουν
καταχωρηθεί στις εξής ανθολογίες: 1) «Ανθολογία για παιδιά
και νέους», εκδ. Τοξότης, 2) «Λογοτέχνες του καιρού μας»
(Ανθολογία Νεοελληνικής Ποίησης), εκδ. Πνευματική Ζωή, 3)
«Παναθήναια 2004», εκδ. Δ.Ε.Ε.Λ., 4) «Ανθολογία Ποίησης»,
1ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, 2005, εκδ. Υδρόγειος, 5) «Ανθο-
λογία Ποίησης και Διηγήματος», εκδ. Πολιτιστική Συνεργασία,
τόμος Γ΄, 2006, 6) «Μεσσηνιακές Δημιουργίες», στους επτά
τόμους που εκδόθηκαν αντίστοιχα τα έτη 2006, 2008, 2011,
2012, 2014, 2016 και 2020, εκδ. Ένωση Μεσσήνιων Συγγρα-
φέων, 7) Ανθολογία Ποίησης «Διεθνής Γιορτή Ποιητών» της
Δ.Ε.Ε.Λ. 2011, εκδ. Σμυρνιωτάκης, 8) «Έλληνες Ποιητές και
Ζωγράφοι» (Ανθολόγιο), εκδ. Σμυρνιωτάκης, 9) «Ανθολογία
Ποιήματος – Διηγήματος και Δοκιμίου» (Θ΄ Τόμος: Σύγχρονοι
Έλληνες λογοτέχνες – με αφιέρωμα στη Μεσσηνία), εκδ. Πολι-
τιστική Συνεργασία, 2016, 10) Στους 2 τόμους της «Παιδικής
Ανθολογίας»: α) «Φθινόπωρο – Χειμώνας», εκδ. Μαραθιά,
2020, β) «Άνοιξη – Καλοκαίρι», εκδ. Φιλιππότη, 2021, που
είναι συμμετοχή και συνεργασία επτά Μεσσήνιων λογοτέχνι-
δων, 11) Στην επετειακή έκδοση «Από το ’21 στο 2021» της
Ένωσης Μεσσήνιων Συγγραφέων, εκδ. Καλλίεργο, 2021, 12)
«Ανθολογία Ποιήματος – Διηγήματος και Δοκιμίου» (Ι΄ Τόμος:
Σύγχρονοι Έλληνες λογοτέχνες – Αφιέρωμα στη Μεσσηνία),
εκδ. Πολιτιστική Συνεργασία, 2020.
 

Εξακολουθεί να δημοσιεύει σε εφημερίδες και περιοδικά
βιβλιοπαρουσιάσεις και κείμενα με θέματα επίκαιρα, ιστορι-
κά, λαογραφικά.
Έχουν γραφτεί εκατοντάδες κριτικές από αξιόλογους αν-
θρώπους των Γραμμάτων και του Πνεύματος που επαινούν
το έργο της, για το οποίο έχει τιμηθεί με πολλές και ποικίλες
διακρίσεις, τριάντα πέντε συνολικά, τόσο στην Ελλάδα όσο
και στο εξωτερικό, από αρμόδιους φορείς του πολιτισμού κ.ά.
Έχει προσκληθεί και πραγματοποιήσει ομιλίες σε Δημοτικά
Σχολεία, Νηπιαγωγεία, Δήμους και Πολιτιστικούς Συλλόγους.
Έχει εργοβιογραφηθεί στην «Πελοποννησιακή Λογοτεχνία»
του Κώστα Σταμάτη, στη «Διαρκή Ιστορία της Νεοελληνικής
Λογοτεχνίας» του Μιχάλη Σταφυλά και στη «Μεγάλη Εγκυ-
κλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας» του Χάρη Πάτση,
τόμοι 14 και 27.
 

Είναι τακτικό μέλος της «Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών»,
της «Διεθνούς Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών», της «Ένω-
σης Μεσσήνιων Συγγραφέων» και του «Συνδέσμου Ιστορικών
Συγγραφέων».