Κουκουτσάκης Σταύρος

Κουκουτσάκης Σταύρος

Ο δημοσιογράφος, συγγραφεύς και εκδότης Σταύρος
Κουκουτσάκης εγεννήθη εις την Σάμον τον Ιούνιον
τού 1891. Το 1901 μετέβη με την οικογένειάν του εις
την Σμύρνην, όταν ο πατήρ του Εμμανουήλ διωρίσθη
εκεί γενικός προξενικός πράκτωρ τής τότε Ηγεμονίας
τής νήσου. Εσπούδασεν εις την περίφημον Ευαγγελι-
κήν Σχολήν Σμύρνης, εκ της οποίας απεφοίτησεν αρι-
στούχος το 1909. Ακολούθως ήλθεν εις τάς Αθήνας και
παρηκολούθησε μαθήματα εις την Φιλοσοφικήν Σχολήν
τού Πανεπιστημίου Αθηνών. Μετά τετραετή φοίτησιν
επέστρεψεν εις την ιωνικήν πρωτεύουσαν και επεδόθη
εις την δημοσιογραφίαν. Η εφημερίς έγινε το πιστεύω
του, έγινε η θρησκεία του, έγινε το βίωμά του. Με το
έμφυτον τάλαντό του, την ευρυμάθειαν και εργατικό-
τητά του τάχιστα εξελίχθη από απλούν συντάκτην τών
εφημερίδων Νέα Σμύρνη, Τηλέγραφος, Ημερησία και
Φως εις αρχισυντάκτην τής Νέας Σμύρνης (1911) και,
τελικώς, εις διευθυντήν τής Αρμονίας (τέλη τού 1921 –
Αύγουστος 1922).
Με την Ελλάδα κλεισμένην εντός τής ψυχής του, προ-
σεπάθησε πάντοτε να διοχετεύση τούς πατριωτικούς
του παλμούς μέσα από τάς στήλας τών σμυρναϊκών
εφημερίδων, ακόμη κιΆ όταν τα φτερά τής τουρκικής
απειλής άπλωναν την μέλαινα σκιάν των επί τού λευ-
κού χάρτου, το οποίον καρτερικώς επερίμενε το πατρι-
ωτικόν του άρθρον.
Παραλλήλως προς το ξεδίπλωμα τού δημοσιογραφι-
κού και λογοτεχνικού του ταλάντου, εξέδωσε (1914),
το πρωτοποριακόν φιλολογικόν περιοδικόν Νέα Ζωή (η
έκδοσίς του διεκόπη το ίδιον έτος. Επανεξεδόθη το 1920
από τον ίδιον και τον Θεοδόσιον Δανιηλίδην. Εις το πε-
ριοδικόν εκείνο έκανε διά πρώτην φοράν την εμφάνισίν
του εις τα ελληνικά γράμματα, ο Ηλίας Βενέζης).
Από τον Μάϊον τού 1919 και εντεύθεν, όταν η Γα-
λανόλευκος θα κυματίζη πλέον υπερήφανος εις την
Σμύρνην, ο Κουκουτσάκης θα ακολουθήση τον ελληνι-
κόν στρατόν ως πολεμικός ανταποκριτής τού Ελευθέ-
ρου Τύπου, τού Ανδρέα Καβαφάκη και τής Εστίας
τών αδελφών Κύρου (1899-1974) και Αχιλλέως Κύρου
(1898-1950) και θα φθάση έως την Αλμυράν Έρημον
(τουρκ. Tuzlu çöl) και τον Σαγγάριον (τουρκ. Sakarya),
πλουτίζων ούτως τον ελληνικόν Τύπον με παραστατι-
κωτάτας περιγραφάς τών πολεμικών επιχειρήσεων. Την
ίδιαν εποχήν (1919) εξέδωσε, διά σύντομον χρονικόν δι-
άστημα, το σατιρικόν φύλλον Παπαγάλος.
Μετά τον τραγικόν Αύγουστον τού 1922, απομεινάρι
κιΆ αυτός τής φλόγας και τού μαχαιριού, θα εγκατα-
σταθή εις τάς Αθήνας διά να αρχίση μία νέαν δημο-
σιογραφικήν σταδιοδρομίαν. Συντάκτης τών μεγάλων
αθηναϊκών εφημερίδων Ελεύθερον Βήμα, Ελεύθερος
Λόγος, Ακρόπολις, Πατρίς, Εθνικός Κήρυξ, Παμπρο-
σφυγική, ειργάσθη με ζήλον και ευσυνειδησίαν και θα
καταλάβη, με τα χρόνια, επίλεκτον θέσιν εις τον δημο-
σιογραφικόν κόσμον τής χώρας. Τον Ιούλιον τού 1925
ίδρυσε, ομού μετά τού πολιτικού μηχανικού Α. Φατσέα,
την πρώτην τοπικήν εφημερίδα τής Κοκκινιάς Νέα
Κοκκινιά.
Από την 5ην Σεπτεμβρίου τού 1930 μέχρι τον θά-
νατόν του, εξέδιδε, εις την Νέαν Σμύρνην, την ομότιτλον
εβδομαδιαίαν εφημερίδα. Η Νέα Σμύρνη, η αγα-
πημένη του γεροντοκόρη, όπως ο ίδιος την απεκάλει
χαϊδευτικώς, ήτο το μεγάλον του έργον. Έργον ζωής
και πίστεως. Έργον-άθλος. Τί κόποι και τί μόχθοι, τί
θυσίας και τί στερήσεις, τί αγώνας και τί αγωνίας διά
να κρατηθή όρθιον, εις το δημοσιογραφικόν μετερίζι, το
έντυπον αυτό! Επί τέσσαρας δεκαετίας θα σταθή ο γνή-
σιος τηρητής τών μεγάλων παραδόσεων τής Σμυρναϊκής
δημοσιογραφίας. Θα κρατήση με θάρρος και αφοσίωσιν
την σκυτάλην τών εθνικών παραδόσεων. Θα διατηρήση,
ως άλλη Εστιάς, άσβεστον την μνήμην τής πατρῴας
γης. Και με τον καιρόν, η εφημερίς του, θΆ αποτελέση
την ιεράν κιβωτόν τής αλησμονήτου Σμύρνης, αλλά και
το βάθρον διά νέας εθνικάς εξορμήσεις.
Από τού 1952 και εντεύθεν διηύθυνε την Νέαν Πα-
γκόσμιον Εγκυκλοπαιδείαν.
Ηγάπησε την Σμύρνην, όσον ολίγοι. Κάποτε έγραψε:
ὍλΆ ἡ ζωή μου ἦταν Σμύρνη. Τή χάρηκα, τήν ἔζη-
σα, τήν ἔκλαψα, τήν τραγούδησα σέ ὅλες τίς μέρες,
σέ ὅλες τίς ὧρες. Ἀκόμα καί στά ὄνειρά μου κυρίαρ-
χος ἦταν καί εἶναι ἡ εἰκόνα της, ἡ ἄκαφτη καί πανω-
ραῖα καί ἡ ἄλλη εἰκόνα της τῶν ἐρειπίων.
Εδημοσίευσεν εις συνεχείας ιστορικά διηγήματα,
νουβέλλας, ιστορικάς μελέτας σχετικάς προς την Σμύρ-
νην (προ, μετά και κατά την διάρκειαν τής Καταστρο-
φής), βιογραφίας, είτε με τΆ όνομά του είτε υπό το ψευ-
δώνυμον Μάρκος Στάνας.
Εκ παραλλήλου επεδόθη εις το θέατρον γράψας, κυ-
ρίως προ τής Καταστροφής, πολλάς επιθεωρήσεις (είτε
μόνος του είτε εν συνεργασίᾳ μετΆ άλλων), αι οποίαι
εσημείωσαν μεγάλην επιτυχίαν. Εις το Θέατρον Σμύρ-
νης, αλλά και εις άλλα θέατρα εκεί, ανέβηκαν επτά(;)
θεατρικά του έργα. Κατά την περίοδον 1925-1927 εξέ-
δωσε το Πανελλήνιον Μικρασιατικόν Ημερολόγιον.
Απεβίωσεν την 20ην Ιουλίου τού 1968, εις ηλικίαν 77
ετών. Η απώλεια ήτο μεγάλη. Εχάθη διά την παράταξιν
τών αγωνιστών τής Μικρασιατικής παραδόσεως και τών
πνευματικών παραγόντων τού προσφυγικού κόσμου
ένα βασικόν της στέλεχος. Επτά έτη πριν (19/5/1961)
είχεν αποβιώσει ο νεώτερος αδελφός του Ιωάννης, επί-
σης δημοσιογράφος.
Περίπου τρία έτη προ τού θανάτου του, την 21ην
Νοεμβρίου τού 1965, εις αίθουσαν τής Εστίας Νέας
Σμύρνης επραγματοποιήθη μεγάλη συγκέντρωσις διά
να τιμηθή ο Σταύρος Κουκουτσάκης, με την ευκαιρίαν
τής συμπληρώσεως τριακονταπενταετίας από τής εκ-
δόσεως τής εφημερίδος του. Διά το έργον και την προ-
σωπικότητα τού τιμωμένου ωμίλησαν, μεταξύ άλλων, ο
διαπρεπής καθηγητής τής Θεολογικής Σχολής τού Πα-
νεπιστημίου Αθηνών και τ. πρύτανις Λεωνίδας Φιλιππί-
δης (1898-1973), ο πρόεδρος τής Ενώσεως Συντακτών
Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών Λεωνίδας Πετρομα-
νιάτης (1910-1969), ο πρόεδρος τής Εστίας Πάνος Χαλ-
δέζος (1895-1983) και ο πρόεδρος τής Ενώσεως Ελ-
λήνων Λογοτεχνών Απόλλων Λεονταρίτης (1899-1981).
Ανάλογος εκδήλωσις εγένετο και το 1960 (με την ευκαι-
ρίαν τής συμπληρώσεως τριακονταετίας από τής ιδρύ-
σεως τής Νέας Σμύρνης).
Μεταξύ τών δημοσιευμάτων του ξεχωριστήν θέσιν
κατέχει η συνέντευξις-ποταμός, την οποίαν τού πα-
ρεχώρησεν ο Τούρκος ταγματάρχης Οσμάν Φεϊζή, με
αφορμήν ολιγοήμερον επίσκεψιν τού τελευταίου εις τάς
Αθήνας το 1924. Ο Τούρκος αξιωματικός, ως εκ τής
θέσεως την οποίαν κατείχεν εις τον τουρκικόν στρατόν
(δεν αποκλείεται μάλιστα να επρόκειτο περί κρυπτο-
χριστιανού), είχε την δυνατότητα να παρακολουθήση εκ
τού σύνεγγυς το διαδραματισθέν μαρτύριον τού Ιεράρ-
χου Χρυσοστόμου και νΆ αφηγηθή βραδύτερον εις τον
Έλληνα δημοσιογράφον τούς εξευτελισμούς, τούς οποί-
ους υπέστη, και το τραγικόν του τέλος. Μέσα από τάς
σελίδας τής συγκλονιστικής εκείνης αφηγήσεως, ο ανα-
γνώστης παρακολουθεί λεπτό προς λεπτό όλο το δράμα
τού αλήστου μνήμης μητροπολίτου, από την στιγμήν,
κατά την οποίαν οι Τούρκοι εισήλθον εις την Σμύρνην
(Σάββατον, 27 Αυγούστου 1922), έως την στιγμήν, κατά
την οποίαν η ξιφολόγχη ενός στρατιώτου εκαρφώθη εις
την αριστεράν ωμοπλάτην του, εις το ύψος τής καρδιάς
(Κυριακή, 28 Αυγούστου).
Η αφήγησις είχε δημοσιευθή, με καθυστέρησιν πέντε
ετών (άγνωστον διά ποίον λόγον), εις συνεχείας, εις την
εφημερίδα Ακρόπολις (Δεκέμβριος τού 1929) και έκτοτε
παρέμενεν ανέκδοτος. Εξεδόθη διά πρώτην φοράν εις
βιβλίον το 2014, υπό τών εκδόσεων Λεξίτυπον, εις επι-
μέλειαν Καρόλου Μωραΐτη. Να σημειωθή ότι είναι η μο-
ναδική μαρτυρία την οποίαν έχομεν (έως σήμερα) από
τουρκικής πλευράς και αυτό καθιστά το κείμενον σημα-
ντικώτατον μεταξύ τών έργων, τα οποία έχουν γραφή
διά τον αείμνηστον αυτόν νεομάρτυρα τής Ορθοδοξίας.
Η έρευνα διά την καταστροφήν τών Βουρλών είναι
η δευτέρα τού Σταύρου Κουκουτσάκη, μετά από αυ-
τήν τού Σμύρνης Χρυσοστόμου, η οποία κυκλοφορεί και
αυτή διά πρώτην φοράν εις βιβλίον, περίπου 90 χρόνια
μετά (βλ. κατωτ.).

Δείτε τις καταχωρήσεις του συγγραφέα

Εμφάνιση 1 έως 1 (από 1 προϊόντα) Αποτελέσματα:  1 

(c) λεξίτυπον | Εμμ. Μπενάκη 36 - Αθήνα. Τηλ.: 210 3832117 & 210 3845128

Yλοποίηση: Hyper Center -