Προειδοποίηση

     Τι «αιέν αριστεύειν», τι τα «ες αύριον» και «τα προς το ζειν απαραίτητα»...
     Εκτός από μάρτυς φοβερών γεγονότων, που δεν τα γνωρίζω,
ο ήλιος και σήμερα βγήκε πίσω από τον Υμηττό, ερωτικός,
φίλησε τις Καρυάτιδες και τον Λυκαβητό στο μέτωπο...
     Σωτήριον έτος δύο χιλιάδες τόσο...
     Από τα σύνορα της χώρας καταφτάνουν φοβερές ειδήσεις
τα όρια διάτρητα, αφύλακτα, ανύπαρκτα, το ίδιο και η πόλις
το δαιμόνιον πτολίεθρον, ως τόπος ασκήσεων επί χάρτου,
αλλά και ως στόχος επίσης ιδανικός, εξόχως διαμπερής,
ανίδεη εντούτοις, αυτάρεσκη, μυρηκάζει
κανόνες και κώδικες του πάλαι ποτέ
λαμπρού παρελθόντος.
     Οι πεζοί στις διαβάσεις ευτυχείς, η επάρκεια των αγαθών | το βουητό των αυτοκινήτων στους δρόμους, | τα πάντα εν ασφαλεία και τάξει, όπως και πριν, | όπως πάντα...
Από αυτά όλα όσα προλάβει το φως και καλύψει η μέρα γιατί από τα υπόγεια όπου αγρυπνούν οι εφέστιοι, ήδη ακούγονται τα πατήματα στις σκάλες να ανεβαίνουν | σέρνοντας πίσω τους φοβερά γεγονότα,| τη νύχτα εγκυμονούσα.
     Α, δεν είναι καιρός για ποιητές ή για μάντεις,| ούτε έμεινε τόπος, γιατί σε μια περίπτωση | ατυχή καθόλα, που ξέρω | όλα έγιναν όπως έπρεπε, νόμιμα και χωρίς | παραλείψεις...
     Η εισαγωγή με άλλο όνομα, ημερομηνία ασαφής, η υπογραφή δυσανάγνωστη, και η λοβοτομή,| αυτή προπαντός, χωρίς πρακτικό χειρουργείου. Όλα ανεπαισθήτως...
     Υπήρχε βέβαια και ο άλλος δρόμος, δύσκολος,| ανέφικτος, ένα βήμα ίσως πριν | κάτι σαν πήδημα, έξω από το νερό ή σαν τρέλα.
     Κι όπως εκείνος ο πρόγονος κάποτε | ορμώντας στην αγορά σαν τον τρελό, ξύλινα χέρια | και πόδια –σκιάχτρο που δεν φοβίζει κανένα– | και μ’ ένα ψάθινο καπέλο στο κεφάλι,| «πιλίδιον θεις», σ’ ένα κασόνι ανεβασμένος,| στη μέση της αγοράς, λόγια ακατανόητα, ρήματα ξένα,| φωνάζοντας πως ο καιρός τάχα έβιαζε, και νάτρεχαν | να προλάβαιναν προτού είναι πολύ αργά.
     Παραπλανώντας τάχα τους Πεισιστρατίδες,| φωνάζοντας σαν τον τρελό.
     Σε ώτα μη ακουόντων, βέβαια...

Εν αρχή ην ο Λόγος: συγκρότηση και άρθρωση σκέψης, συσχετισμός και αντιστοιχία, αντίληψη της αρμονίας (ή της απουσίας της) μεταξύ των μερών ενός συνόλου. Και άμεση απόρροια του Λόγου, καίρια και καθοριστική, η σύλληψη του Χρόνου – της σύζευξης αναλογίας, προόδου και διάρκειας, αιτίας και επακόλουθου που μετρά και οδηγεί την ύπαρξή μας.

Θεματικοί άξονες της ποιητικής συλλογής του Μιχάλη Π. Δελησάββα Πουλιά στο ξόβεργο, ο Λόγος και ο Χρόνος γεννούν αλληλουχίες που παρά την αυτοτέλεια του κάθε ποιήματος, επανέρχονται και μεταστοιχειώνονται με γνώμονα τα εκάστοτε συμφραζόμενα. Αν και συχνά αγγίζει οικεία υφολογικά πρότυπα (Όμηρος, Σολωμός, Καβάφης, Καρυωτάκης, βιβλικά κείμενα, δημοτικό τραγούδι), το ποιητικό ιδίωμα της συλλογής διατηρεί την ταυτότητά του στο ακέραιο, οικοδομώντας με αδιαπραγμάτευτη συνέπεια το σύμπαν της.

Ο γνήσιος ποιητικός λόγος είναι εξ ορισμού έντιμος και από τη φύση του αδέκαστος. Δεν διστάζει να διαλεχθεί με τον εαυτό του, να τον διυλίσει ψηλαφώντας τα ίδια του τα συστατικά, τις λέξεις με «τον ήχο και το νόημά τους»: εύπλαστο κι όμως δύστροπο, «δύσκολο υλικό» («Η Ποίηση No II», «Λέξεων Εγκώμιον») και συγχρόνως «εργαλείο μαγικό, ναρκωτικό ή ψιμύθι» που συναιρεί τον τόπο και «το χρόνο τον αναρίθμητο» («Λογο-Χρόνος», «Ελπίδα II»), υμνώντας και ανατέμνοντας την «κυρίαρχη», «πανίσχυρη» μνήμη της ατομικής και συλλογικής ύπαρξης («Αντιφωνικά και αβέβαια», «Οι Κανόνες»). Λόγος παρηγορητικός, ανασταίνει απ' τις στάχτες της την προσμονή και την ελπίδα («Προσδοκώντας») και την ίδια στιγμή γίνεται «σκοτεινός, αμφίσημος χρησμός κι αμφίστομη υπόμνηση, σαν λεπίδα» – η «ελπίδα» αναγραμματισμένη («Ό,τι η Ποίηση κομίζει»).

 

Ο γνήσιος ποιητικός λόγος είναι εξ ορισμού έντιμος και από τη φύση του αδέκαστος.

 

Ο ποιητής, όπως και ο κάθε δημιουργός, βιώνει τον κόσμο για να τον αποσυναρμολογήσει, να τον επανεφεύρει και να τον ξαναχτίσει απ' την αρχή. «Τα δομικά υλικά του κόσμου» είναι και δομικά υλικά όχι μονάχα της τέχνης του λόγου, μα και οποιασδήποτε άλλης τέχνης. Στη «Σφραγίδα δωρεάς» η ποίηση παραλληλίζεται και συγκρίνεται με τη γλυπτική: στιβαρός, γρανιτένιος λόγος που σμιλεύεται με κόπο και πόνο, του σώματος και της ψυχής. Δεν είναι τυχαίο ότι το εξώφυλλο κοσμεί σχέδιο του γλύπτη Βαγγέλη Μουστάκα (στον οποίο είναι μάλιστα αφιερωμένο το ποίημα). Τέχνη κατεξοχήν απεικονιστική, η γλυπτική παγιδεύει την κίνηση σε αιώνια στάση, αντανακλώντας την εγγενή αντίφαση του αείρροου και του εδραιωμένου στην έννοια όσο και στην έκφανση του Χρόνου και του Λόγου – η οποία επίσης πραγματώνεται στην «καρκινική γραφή» του είναι και του ποιείν («Πουλί στο ξόβεργο»), στην αέναη κυκλική πορεία της υπαρκτικής και υπαρξιακής περιπέτειας του ποιητή αλλά και του ποιήματος και, κατ' επέκταση, του ανθρώπου και της ζωής: ενός «δράματος χωρίς πλοκή» όπου «το μόνο βέβαιο είναι η αρχή και το τέλος», με την «αρχή γνωστή» και το «τέλος άγνωστο» («Λογο-Χρόνος», «Χρονο-γραφία»).

Η εικόνα του πουλιού που έχει πιαστεί στα ξόβεργα, του πετάγματος προς τον ουρανό που αιφνιδιαστικά και βίαια παγώνει σε μια άφευκτη γήινη στατικότητα, υπήρξε ανέκαθεν σύμβολο στέρησης της ελευθερίας. Αν τα φτερά του ανθρώπου είναι ο Λόγος, τότε ο Χρόνος δεν είναι παρά ο ιξός, η αόρατη (αλληγορική) παγίδα που τον κρατά δέσμιο ως τη μοιραία (κυριολεκτική) κατάληξη – χωρίς ωστόσο να αποτελεί άλλοθι για την παθητική αποδοχή του πεπρωμένου, την αμέτοχη παρακολούθηση των γεγονότων: «Η ιστορία δεν είναι μόνο ό,τι συνέβη, είναι και ό,τι θα μπορούσες να κάνεις» («Λογο-Χρόνος»). Η συνειδητοποίηση της κοινής τραγικής μοίρας γίνεται με τον τρόπο της εγκαρδιωτική, παρακινώντας την αντίδραση στο άδικο: «Από εσένα στους άλλους κι από το εγώ στο εμείς [...] δεν είμαστε σκλάβοι εντελώς» («Από την πιο "αδύναμη θέση"»).

Σύμμαχος και παραμυθία η ποίηση, «καταγραφή της δικής σου στιγμής, της μιας, της αυγής από την έβδομη μέρα, αυτής που σου έλαχε» («Πουλί στο ξόβεργο»), ακόμα και όταν προτιμά να καταγγέλλει «ήπια [...] και όσο το δυνατόν ανώδυνα» ή να προσφεύγει σε ένα «ακόμα πιο εύκολο σιβυλλικό "δεν ξέρω"» («Απο-Μυθοποίηση»), θα κρατά πάντα μέσα στους στίχους της «κάτι, έναν καημό, έναν τόπο» για τον καθένα («Η Ευεργεσία του Ποιήματος»): «Θα πω, πως κάποιος με γνοιάσθηκε γράφοντας ένα καταδικό του ποίημα. Θα πω, πως δεν χάθηκαν όλα».

     Ο Μιχάλης Π. Δελησάββας γεννήθηκε στη Ν. Μάκρη Αττικής. Έβγαλε το Γυμνάσιο Μαραθώνα και φοίτησε στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Είναι γιατρός (παιδίατρος) διδάκτωρ της Ιατρικής του Παν/μίου Αθηνών.

   Έχει εκδώσει τις Ποιητικές Συλλογές: «Βήματα και Ανάσες», εκδ. Διογένης 1983, «Κατόψεις», εκδ. Διογένης 1985, «Εσωτερική Μετανάστευση», εκδ. Διογένης 1989. Διηγήματα: «Άνθρωποι δικοί μας», εκδ. Διογένης 1984, «Σε άλλους Παράλληλους», εκδ. Διογένης 1986 και «Η Αντιγόνη του Μαραθώνα», εκδ. Διογένης 1991. Επίσης τα «Τρία Παραμύθια», εκδ. Διογένης 1987 και τα «Λαογραφικά Μάκρης και Λιβισίου Λυκίας Μ. Ασίας», 1988, κ.ά.

   Από το 1987 είναι μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών και της Ελληνικής Εταιρείας Ιατρών Λογοτεχνών.