Πρόλογος
Η Α.Ε.Κ. (Αθλητική Ένωσις Κωνσταντινουπόλεως) ιδρύθηκε στις 13 Απριλίου 1924 στην Αθήνα από Έλληνες της Κωνσταντινούπολης, οι οποίοι μετά την Μικρασιατική καταστροφή του 1922 εκδιώχθηκαν από τα πάτρια εδάφη.
Δύο χρόνια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, μια παρέα Κωνσταντινουπολιτών της Αθήνας αποφάσισε να ιδρύσει έναν σύλλογο που θα τους θύμιζε τις χαμένες πατρίδες τους και τον πολιτισμό χιλιάδων χρόνων και που θα κρατούσε ζωντανά τα ήθη, τις αξίες και τις παραδόσεις των Ελλήνων προσφύγων.
Στο πρώτο κάλεσμα σύναξης Κωνσταντινουπολιτών που βρίσκονταν στην Αθήνα, έσπευσαν να στελεχώσουν την ΑΕΚ όλοι οι ποδοσφαιριστές που είχαν έρθει τότε από την Κωνσταντινούπολη (Κίτσος, Ιερεμιάδης, Ασδέρης, Κεχαγιάς, Δημόπουλος, Παρασκευάς, Καραγιαννίδης, Μπαλτάς, Μήλας, Ιππιάδης, Γεωργιάδης).
Στις 13 Απριλίου 1924, στο κατάστημα αθλητικών ειδών του Κωνσταντίνου Δημόπουλου και των αδελφών Αιμίλιου και Μενέλαου Ιωνά στην οδό Βερανζέρου 24, οι Κωνσταντινουπολίτες αθλητές αποφάσισαν την ίδρυση του συλλόγου. Το καταστατικό υπέγραψαν πάνω από σαράντα μέλη της Κωνσταντινουπολίτικης κοινότητας της Αθήνας.
Έμβλημα της ΑΕΚ θα ήταν ο δικέφαλος αετός και χρώματά της το κίτρινο και το μαύρο. Ο δικέφαλος αετός, μαύρος σε κίτρινο φόντο, ήταν παρόμοιος με αυτόν της βυζαντινής αυτοκρατορίας με τα δύο κεφάλια να αντιπροσωπεύουν τη διπλή εξουσία του αυτοκράτορα. Η αριστερή κεφαλή (στραμμένη προς τη δύση) συμβόλιζε τη Ρώμη, ενώ η δεξιά (στραμμένη προς την ανατολή) συμβόλιζε την Κωνσταντινούπολη. Ο σταυρός και η σφαίρα στα νύχια του δικέφαλου αετού συμβόλιζαν την πνευματική και κοσμική εξουσία αντίστοιχα. Ο δικέφαλος αετός, με τα σύμβολα της αυτοκρατορικής εξουσίας (το ξίφος και την υδρόγειο σφαίρα), έστεκε επάνω σε δάφνινο στεφάνι, όπως υπήρχε ανάγλυφο στο Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης.
Οι ρίζες του δικεφάλου προϋπήρχαν στην ελληνική ομάδα Πέρα Κλουμπ της Κωνσταντινούπολης, τον σύλλογο που γέννησε την ΑΕΚ.
Οι άνθρωποι που εμπνεύστηκαν την ιδέα της ίδρυσης της ΑΕΚ ήταν οι: Αιμίλιος Ιωνάς, Μενέλαος Ιωνάς, Κώστας Αδαμόπουλος, Μενέλαος Καροτσιέρης, Τιμολέων Τάγαρης, Κώστας Σπανούδης, Μίλτος Ιερεμιάδης και Στέφανος Κεχαγιάς.
Πρώτος πρόεδρος της ΑΕΚ ήταν ο δημοσιογράφος Κώστα Σπανούδης, μετέπειτα βουλευτής και υπουργός στην κυβέρνηση του Ελευθέριου Βενιζέλου.
Στο ξεκίνημα της ΑΕΚ δεν υπήρχε γήπεδο για να προπονούνται οι ποδοσφαιριστές, αλλά έγιναν αμέσως προσπάθειες να χρησιμοποιεί η ομάδα τον χώρο των γηπέδων τένις, κοντά στις στήλες του Ολυμπίου Διός.
Οι πρώτες προπονήσεις άρχισαν να γίνονται στο χώρο του Ολυμπίου Διός, τις οποίες παρακολουθούσαν και αρκετοί φίλαθλοι.
Αργότερα, παραχωρήθηκε στην ΑΕΚ το γήπεδο του Παναθηναϊκού στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας. Ο πρόεδρος της ΑΕΚ Κωνσταντίνος Σπανούδης ζήτησε από την κυβέρνηση έναν χώρο για να προπονείται η ομάδα. Έτσι λοιπόν από το 1926 η ΑΕΚ χρησιμοποίησε μια έκταση στη Νέα Φιλαδέλφεια για τις προπονήσεις και τους αγώνες της ομάδας.
Το 1929 ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Ελευθέριος Βενιζέλος έδωσε την άδεια να παραχωρηθεί στην ΑΕΚ η έκταση στη Νέα Φιλαδέλφεια, στην περιοχή του Ροδονίτη.
Το 1930 η έκταση αυτή πέρασε στην ιδιοκτησία του συλλόγου και σύντομα ο Ελευθέριος Βενιζέλος έδωσε εντολή να δημιουργηθεί εκεί το γήπεδο της ΑΕΚ, όπου έγινε η έδρα της.
Τα εγκαίνια του γηπέδου έγιναν το 1930 παρουσία του πρωθυπουργού.
Ο πρώτος τίτλος ήρθε την περίοδο 1931-32, όταν η ΑΕΚ κατέκτησε το Κύπελλο Ελλάδας νικώντας τον πρωταθλητή της ίδιας περιόδου ¶ρη Θεσσαλονίκης με 5-3. Αστέρι της ομάδας ήταν ο βετεράνος πια Κώστας Νεγρεπόντης, ο οποίος κατά τις δεκαετίες του ’10 και του ’20 έπαιζε στην Πέρα Κλουμπ. Ο Κώστας Νεγρεπόντης έπειτα από αυτήν την περίοδο αποχώρησε από την ενεργό δράση, ενώ τον ακολούθησαν και άλλοι καλοί ποδοσφαιριστές της ομάδας, η οποία χρειαζόταν ανανέωση. Η ομάδα πέρασε μια μικρή περίοδο κάμψης και ανέκαμψε αγωνιστικά την περίοδο 1935-36.
Η ΑΕΚ, έχοντας πλέον δημιουργήσει μια θαυμάσια ομάδα, κατέκτησε το πρώτο της Πρωτάθλημα την περίοδο 1938-39, ενώ κατά την ίδια περίοδο κατέκτησε και το Κύπελλο και έγινε η πρώτη ομάδα που κατέκτησε το νταμπλ στην Ελλάδα. Την επόμενη περίοδο 1939-40, με προπονητή τον Νεγρεπόντη, κατέκτησε και πάλι το Πρωτάθλημα.
Την περίοδο 1940-41 το Πρωτάθλημα διεκόπη λόγω της έναρξης του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου. Η πορεία της μεγάλη ομάδας της ΑΕΚ σταμάτησε άδοξα λόγω του πολέμου. Σπουδαίοι ποδοσφαιριστές εκείνης της εποχής υπήρξαν οι: Γιώργος Γιάμαλης, Χρήστος Ρίμπας, Μιχάλης Δελαβίνιας (τερματοφύλακες), Γιώργος Γάσπαρης, Σπύρος Κοντούλης, Γιώργος Παπαδόπουλος (αμυντικοί), Γιώργος Σίμος (Μάγειρας), Ξενοφών Μαρκόπουλος (Ξένος) (Μέσοι), Κώστας Βασιλείου, Bασίλης Μανέττας, Κλεάνθης Μαρόπουλος, Τρύφωνας Τζανετής, Αλέκος Χατζησταυρίδης (επιθετικοί).
Την περίοδο 1945-46, μετά τη λήξη του πολέμου, άρχισε και πάλι η αθλητική δραστηριότητα στην Ελλάδα. Η τροποποίηση που έγινε αργότερα στο ιδρυτικό καταστατικό της ΑΕΚ και επέτρεψε σε ποδοσφαιριστές που δεν είχαν καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη να αγωνιστούν στην ομάδα, είχε ως αποτέλεσμα να έρθουν στην ΑΕΚ κάποιοι σπουδαίοι παίκτες και να κατακτήσει η ομάδα το Πρωτάθλημα του 1963, που από τότε η ΑΕΚ σχεδόν τριπλασίασε τους φιλάθλους που την υποστήριζαν και η ομάδα στη συνέχεια έγραψε χρυσές σελίδες στην ιστορία της, την οποία θα διαβάσετε αναλυτικά στις επόμενες σελίδες αυτού του βιβλίου - λευκώματος.
Ένα βιβλίο - λεύκωμα που θα προκαλέσει στους φιλάθλους της ΑΕΚ υπερηφάνεια, θύμηση και νοσταλγία καθώς θα διαβάζουν την ένδοξη ιστορία της ομάδας που αγαπούν και καθώς θα κοιτάζουν τις φωτογραφίες που αποτυπώνουν τις μεγάλες στιγμές της.
Νίκος Α. Ζώρης
2023
Γκαρσία, Αθανασιάδης, Βίντα, Γιόνσον, Μουκουντί.
Ρότα, Χατζισαφί, Τσούμπερ, Ελίασον, Γκατσίνοβιτς, Γαλανόπουλος.
1990
Σαββίδης, Σταματής, Μπατίστα, Μανωλάς, Οικονομόπουλος.
Σαβέβσκι, Κούτουλας, Βασιλόπουλος, Χατζής, Πατίκας, Οκόνσκι.
1977
Θεοδωρίδης, Νικολούδης, Ραβούσης, Στεριούδας, Νικολάου, Τσάμης.
Βάγκνερ, Μαύρος, Παπαϊωάννου, Αρδίζογλου, Ιντζόγλου.
Μίμης Παπαϊωάννου, Κώστας Νεστορίδης:
Το καλύτερο επιθετικό δίδυμο στην ιστορία της ΑΕΚ!
Ο Μίμης Παπαϊωάννου ίπταται!
Μαύρος Θωμάς (1976-1987)
Σέντερ φορ και αριστερός εξτρέμ.
Η ΑΕΚ τον απέκτησε από τον Πανιώνιο.
346 συμμετοχές συνολικά, 225 γκολ.
Αναδείχθηκε 3 φορές πρώτος σκόρερ της ΑΕΚ και του Πρωταθλήματος: (1978 22 γκολ), (1979 31 γκολ), (1985 27 γκολ).
Την περίοδο 1978-79, που πέτυχε 31 γκολ, ήταν δεύτερος σκόρερ στην Ευρώπη κερδίζοντας το «ασημένιο παπούτσι».
Κατέκτησε 2 Πρωταθλήματα και 2 Κύπελλα.
Είναι κορυφαίος σκόρερ όλων των εποχών στο Ελληνικό Πρωτάθλημα με 260 γκολ σε 501 εμφανίσεις με ΑΕΚ και Πανιώνιο.
Ως φόρος τιμής προς τον Θωμά Μαύρο, έχει αναρτηθεί η φωτογραφία του σε έναν από τους 4 πυλώνες του νέου γηπέδου της ΑΕΚ «Opap Arena - Αγιά Σοφιά».
Γεννήθηκε στην Καλλιθέα Αττικής το 1954.
Υπήρξε ένας από τους πιο χαρισματικούς επιθετικούς παίκτες στην ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου. Ήταν δυνατός και ήξερε να παίρνει πάντα την καλύτερη θέση μέσα στην περιοχή των αντίπαλων ομάδων και να σκοράρει τόσο με σουτ (κυρίως με το αριστερό πόδι) όσο και με κεφαλιές. Αγαπήθηκε πολύ από τους φιλάθλους της ΑΕΚ, οι οποίοι φώναζαν για τον Θωμά Μαύρο το σύνθημα «Ποιος, ποιος, ποιος, ο Μαύρος ο Θεός!».
Το 1975 ο τότε Πρόεδρος της ΑΕΚ Λουκάς Μπάρλος συμφώνησε με τον Θωμά Μαύρο να ενταχθεί στην ΑΕΚ, αλλά η μεταγραφή εξελίχθηκε σε δικαστικό σίριαλ επειδή ο Πανιώνιος δεν συναινούσε στην παραχώρησή του. Η ΑΕΚ δικαιώθηκε τελικά το καλοκαίρι του 1976 και από τότε ξεκίνησε η σπουδαία καριέρα του Θωμά Μαύρου στην ΑΕΚ, στην οποία έπαιξε μέχρι το 1987.
Το καλοκαίρι του 2012, ο Θωμάς Μαύρος ηγήθηκε διοικητικά της ΠΑΕ ΑΕΚ, όμως η κατάσταση ήταν πολύ δύσκολη και μη αναστρέψιμη για την ομάδα με αποτέλεσμα, λίγους μήνες αργότερα, να παραιτηθεί.
(από την ενότητα: «Βιογραφικά ποδοσφαιριστών»)
